خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - فارس - لیلا عبدالهی از اساتید حوزه زن و خانواده در یادداشتی پیرامون راهکارهای اسلامی در تربیت آرام نوشت : در هیاهوی تربیت فرزندان و دغدغه‌های زندگی، آرامش مادر نه‌تنها یک ویژگی شخصی، بلکه یک ضرورت تربیتی است. اسلام، با تاکید بر ایمان، صبر و محبت، آرامش را جوهره اقتدار مادر می‌داند؛ همان آرامشی که روان‌شناسی مدرن نیز آن را پایه سلامت روان کودک معرفی می‌کند. در این یادداشت، از دل آیات قرآن، سیره اهل بیت و نظریه‌های علمی، به رازهای «مادر قوی و آرام» پرداخته‌ایم؛ زنی که با صبر و اتصال به خدا، خانه‌ای گرم و نسلی محکم می‌سازد.
در قرآن و آموزه‌های اسلامی، مادر جایگاه بسیار والایی دارد. مادر، اولین معلم انسان و نخستین کسی است که فرزند، عشق، امنیت و آرامش را در آغوش او تجربه می‌کند. نقش مادر در تربیت نسل‌های آینده آن‌قدر بزرگ است که پیامبر اسلام (ص) فرمودند: "الجنة تحت أقدام الأمهات"؛"بهشت زیر پای مادران است."
اما سؤال اینجاست که یک مادر قوی چگونه مادری است؟
در نگاه اسلامی، مادر قوی کسی است که آرام است؛ آرام در گفتار، رفتار، تصمیم‌گیری و حتی در مقابل سختی‌های .
ویژگی‌های یک «مادر قوی» از دیدگاه اسلام ترکیبی از ایمان، صبر، تربیت نیکو، محبت، عقلانیت و مسئولیت‌پذیری است.
• آرامش، هدیه خدا به دل‌های مؤمن
در قرآن کریم، خداوند متعال در سوره رعد آیه ۲۸ می‌فرماید:"أَلَا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ"؛ "آگاه باشید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرام می‌گیرد."
این آیه نشان می‌دهد که آرامش واقعی از درون انسان می‌آید، و آن‌هم از طریق اتصال به خداوند. مادری که قلبش پر از ایمان است، در برابر سختی‌ها، بیماری‌ها، بی‌حوصلگی بچه‌ها، یا حتی فشارهای اقتصادی، کمتر دچار اضطراب و ناراحتی می‌شود. او توکل دارد و می‌داند که روزی‌دهنده خداست، و خداوند بندگان صبور و آرام را دوست دارد.
• صبر و آرامش، ستون‌های مادر قوی
یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌های مادر قوی، صبر است. در سوره بقره آیه ۱۵۵ آمده است:"وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ"؛ "و بشارت بده به شکیبایان."
مادری که صبر دارد، حتماً آرام است. صبر یعنی تحمل بی‌صدا و آرامِ مشکلات، یعنی لبخند زدن در دل سختی‌ها برای اینکه خانه همیشه گرم و امن باقی بماند. مادر قوی فریاد نمی‌زند، تهدید نمی‌کند، بلکه با آرامش و درک متقابل با فرزندانش گفت‌وگو می‌کند و تربیت می‌کند.
• آرامش مادر، امنیت فرزند
روان‌شناسان امروز هم به این نکته رسیده‌اند که مهم‌ترین نیاز روانی کودک، احساس امنیت است.
علم روان‌شناسی در غرب هم مثل آموزه‌های اسلامی، بر آرامش مادر به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در رشد و سلامت روانی کودک تأکید دارد، حتی در بعضی منابع علمی، "مادر آرام" رو مادر قوی و مؤثر می‌دانند. از جمله می توان به نظریه دلبستگی (Attachment Theory))) اشاره کرد .
این نظریه توسط جان بالبی ((( John Bowlby) مطرح شد.بر اساس این نظریه، کودک در سال‌های اولیه زندگی به مادر (یا مراقب اصلی) دلبستگی پیدا می‌کند. اگر مادر آرام، پاسخگو و مهربان باشد ، کودک احساس امنیت روانی پیدا می‌کند.
این امنیت باعث می‌شود در آینده اعتماد به نفس داشته باشد، روابط اجتماعی سالمی برقرار کند، اضطراب کمتری تجربه کند. نتیجه اینکه آرام بودن مادر، پایه‌گذاری سلامت روانی و عاطفی فرزندان است.
همچنین، مادرِ آرام، الگوی خوبی برای یادگیری کنترل احساسات است که در واقع به آن تنظیم هیجانی (Emotional Regulation))) میگویند.
وقتی کودک با گریه، خشم یا ترس واکنش نشون می‌دهد، مادر آرام با لحن نرم و رفتار مهربان به او یاد می‌دهد که چطور احساساتش رو مدیریت کند. یادگیری آرامش از مادر، یکی از مهم‌ترین بخش‌های رشد هیجانی کودک است.
مطالعات زیادی نشان داده که: استرس بالا در مادران (مخصوصاً در دوران بارداری و شیردهی) می‌تواند به رشد عاطفی و مغزی کودک آسیب بزند.
کودکانی که مادران مضطرب یا پرخاشگر دارند، احتمال بیشتری برای دچار شدن به اضطراب، بیش‌فعالی، پرخاشگری یا افسردگی دارد.
همچنین مادر در شکل‌گیری شخصیت کودک موثر است. مادر آرام، محیطی امن، قابل پیش‌بینی و آرام برای کودک می‌سازد.
در چنین محیطی، کودک یاد می‌گیرد که: دنیا جای ترسناکی نیست و با گفت‌وگو می‌شود مشکلات رو حل کرد. خشونت، راه حل نیست. این کودکان در مدرسه، محیط اجتماعی و حتی در بزرگ‌سالی، انعطاف‌پذیرتر، سالم‌تر و با اعتماد به نفس‌تر هستند.
کودکانی که مادران آرام دارند، کم‌تر دچار اضطراب، پرخاشگری یا افسردگی می‌شوند. این در حالی است که اسلام، هزار و چهارصد سال پیش، با ارزش‌گذاری بر مادران صبور و مهربان، بر این حقیقت تأکید کرده است.
قرآن درباره سختی‌هایی که مادر در دوران بارداری و شیردهی تحمل می‌کند، می‌فرماید:
"وَوَصَّيْنَا الْإِنسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَيٰ وَهْنٍ...")لقمان، آیه ۱۴)
"ما به انسان سفارش کردیم درباره پدر و مادرش، که مادرش او را با ضعف پشت ضعف حمل کرد..."
اما همین مادری که سختی‌های بسیاری را تحمل می‌کند، باز هم با آرامش و عشق، فرزند خود را در آغوش می‌گیرد و بزرگ می‌کند. این یعنی قدرت واقعی.
• سیره پیامبر و اهل بیت: آرامش، ابزار تربیت
پیامبر اسلام (ص) با آن‌که رهبر جامعه‌ای بزرگ بود، در خانه بسیار مهربان، آرام و صبور بود. هیچ‌گاه بر خانواده‌اش سخت نمی‌گرفت. حضرت فاطمه زهرا (س)، الگوی مادر مسلمان، نیز در خانه خود با آرامش، صبر، و مدیریت دقیق خانه و فرزندان، پایه‌گذار یک خانواده نمونه اسلامی بود. او حتی در سخت‌ترین شرایط زندگی، خم به ابرو نمی‌آورد و با آرامش، علی (ع) و فرزندانش را یاری می‌کرد.
امام علی (ع) در حدیثی فرمود: "الرفق رأس الحکمة." "نرمی و آرامی، سرِ عقل و حکمت است."
پس مادری که آرام است، در واقع از عقل و درایت بالایی برخوردار است. او بدون فریاد، بدون خشونت، می‌تواند با مهربانی و اقتدار فرزند خود را تربیت کند.
• آرامش، نشانه قدرت نه ضعف
بسیاری فکر می‌کنند که آرام بودن نشانه ضعف است؛ اما از نگاه قرآن و اسلام، آرامش نشانه قدرت درونی، ایمان، عقل و مهربانی است. مادر آرام، می‌تواند خانه‌ای آرام بسازد؛ همسر و فرزندانش را در مسیر ایمان و اخلاق هدایت کند و حتی در دل طوفان‌های زندگی، مانند کوه استوار بماند.
✅ راهکارهای عملی برای اینکه مادر، آرام و قوی باشید.
1. تنفس عمیق، ساده اما معجزه‌آسا
وقتی کودک گریه می‌کنه، جیغ می‌زنه، یا شرایط خسته‌کننده‌ است:چند نفس عمیق و آرام بکش.
دم عمیق (۴ ثانیه)، نگه‌داشتن (۴ ثانیه)، بازدم آرام (۴ ثانیه). این کار ساده کمک می‌کند مغز از حالت استرس به حالت آرامش برگردد.
2.نماز و دعا برای آرامش درونی
برخی مادرها می‌گویند فقط ۵ دقیقه خلوت با خدا در روز باعث می‌شود تحملشان بالا برود.
نماز، تسبیحات حضرت زهرا (س) و دعای آرامش مثل:"رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي" (طه،۲۵) "پروردگارا سینه‌ام را گشاده گردان.
3. زمان کوتاه فقط برای خودت .حتی روزی ۱۵ تا ۳۰ دقیقه وقت شخصی می‌تواند انرژی زیادی به مادر برگرداند.
یک چای آرام در سکوت، مطالعه چند صفحه کتاب، پیاده‌روی کوتاه، گوش دادن به موسیقی ملایم یا قرآن
یک مادر خسته و تحت فشار، نمی‌تواند آرام باشد. اول حال خودت خوب باشد.
4. توقع واقع‌بینانه از خودت داشته باش . تو قرار نیست کامل باشی!
گاهی خانه بهم می‌ریزد، غذا دیر آماده می‌شود، بچه‌ها بی‌قراری می‌کنند.
به جای سرزنش خودت، به خودت بگو:
"من تمام تلاشم رو می‌کنم، کافیه." مادری آرام یعنی کسی که خودش رو نمی‌فرساید.
5. به جای تهدید، از انتخاب دادن استفاده کن.
به کودک بگو:
"می‌خواهی اول مسواک بزنی یا لباس بپوشی؟"
"می‌خواهی توی اتاقت بازی کنی یا توی پذیرایی؟"
این روش، دعوا و تنش رو به همکاری تبدیل می‌کند و حس کنترل به کودک می‌دهد، بدون اینکه مادر از کوره در برود.
7. خودت رو قضاوت نکن
مادرانی که دائم خودشون رو با دیگران مقایسه می‌کنن، آرامش ذهنی ندارن.
هر مادری مسیر خودش را دارد. بپذیر که "کمال در رشد تدریجی است، نه در بی‌نقص بودن."
8. هم‌صحبتی با دیگر مادرها یا مشاور
گاهی فقط حرف زدن با یک دوست خوب یا مشاور مهربان باعث می‌شود خیلی از فشارها کم بشود. نگه‌داشتن احساسات توی دل، آرامش رو می‌کشد.
انتهای پیام/*