خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - در گفت وگویی دکتر حسینی روانشناس خانواده و مدرس مهارتهای ارتباطی، درباره جایگاه احترام در روابط خانوادگی، نقش آن در پیشگیری از فرسودگی عاطفی، و نشانه های از بین رفتن آن گفتگو کرده ایم.
وقتی از آرامش خانواده صحبت میکنیم، ذهن بیشتر افراد به محبت، گذشت یا گفتگو میرود. اما حقیقت این است که پیشنیاز همه اینها، احترام است؛احترامی که نه فقط در لحن کلمات، بلکه در نگاه، رفتار، و حتی انتخاب سکوت یا گفتوگو جاری است. احترام، ستونی پنهان است؛ چون دیده نمیشود، اما اگر نباشد، بنای محبت و تفاهم فرو میریزد.
در خانوادههایی که اعضا حرمت یکدیگر را نگه نمیدارند، حتی عشق هم به خشم بدل میشود.
در این مصاحبه، با دکتر حسینی روانشناس خانواده و مدرس مهارتهای ارتباطی، درباره جایگاه احترام در روابط خانوادگی، نقش آن در پیشگیری از فرسودگی عاطفی، و نشانه های از بین رفتن آن گفتگو کرده ایم.
احترام در خانواده یعنی اینکه تمام اعضا براساس قاعده خاص با یکدیگر رفتار کنند که در نهایت موجب ایجاد ارامش در خانواده باشد
یکی از بهترین روش های ابراز عشق در خانواده احترام گذاشتن است که اگر با حساسیت انجام گردد نتیجه بسیار خوبی دارد.
خانواده هایی که در ان اعضا به یک دیگر احترام می گذارند فضایی امن و ارام برای رشد عاطفی و روانی را فراهم می کنند این احترام به معنای پذیرش تفاوت ها، شنیدن نظرات دیگران ودرک نیازهای فردی است اگر احترام در روابط خانوادگی تقویت شود هر عضو خانواده احساس میکند که دیده و شنیده میشود و امنیت عاطفی در خانواده تقویت میشود..
تفاوت احترام واقعی با تعارف های ظاهری در روابط خانوادگی چیست؟
احترام واقعی یعنی اینکه افراد می توانند ازادانه احساسات و نظرات خودشون بیان کنند اختلاف نظرها را با ارامش و احترام مدیریت کنند نیازی به پنهان کاری یا دورویی نیست.
بعض از افراد احترام با سکوت ، ترس ، یا رودر بایسی اشتباه میگیرند در حالی که احترام بر پایه اگاهی و ازادی هست.احترام ظاهری ریشه ندارد و دوامی نمیاره و هیچ تاثیر مثبتی در روابط خانواده ایجاد نمیکند، از نشانه های وجود احترام در یک خانواده سالم ( گوش دادن فعال ، عدم تحقیر یا توهین، قدردانی و تشکر، رعایت مرزهای شخصی، وفاداری در حضور و غیاب
مؤلفه‌های اصلی احترام در خانواده
۱. گوش دادن فعال (نه فقط شنیدن)
۲. ادب در گفتار و لحن
۳. پذیرفتن تفاوت‌ها
۴. رعایت حریم شخصی
۵. تشویق، نه تخریب
۶. عدالت و انصاف در رفتار
۷. ثبات در رفتار
احترام میان همسران:
چه نوع بی احترامی هایی در روابط زنا شویی وجود دارد که پنهان و بی صدا هستند ولی بسیار مخرب هستند؟
پنهان کاری یکی از اشتباهات بزرگی که می تواند این رابطه رو خراب کند وقتی نمی توانید در رابطه با اعتماد ، صمیمیت، و دوستی پیش بروید مسلم است که این رابطه ناسالم است و بی احترامی های دیگه مثل سرزنش کردن زیاد ، انتقاد کردن، تهدید کردن، تنبیه، شکوه، صحبت نکردن.
مرحله سکوت یعنی زن و مرد گویی از اصلاح رابطه ناامید میشوند ودیگه با هم بحث نمی کنند این افراد فکر می کنند با صحبت کردن رابطه تبدیل به محل جنگ میشود ولی صحبت نکردن هم رابطه رو خراب می کند و رابطه در معرض خطر هست برخی همسران در گفت وگو حالت تحقیر،تصحیح دایم ،یا نادیده گرفتن دارن، این رفتارها چه اثراتی بر روح و روان طرف مقابل دارد؟
. بی توجهی در روابط زناشویی همیشه به شکل فریاد یا دعوا ظاهر نمیشه خیلی وقت ها بی احترامی ها پنهان هستند مثل خوره ارام ارام رابطه رو از درون می خوره
چطور میتوان به اختلاف نظر در زندگی زناشویی پاسخ داد بدون انکه احترام مقابل رو زیر سوال برد؟
یک: از جملات( من) استفاده کنید نه تو
دوم: نیت طرف مقابل رو بد برداشت نکن
سوم: برنده بازنده نساز
چهارم: به زمان ومکان بحث دقت کنید
پنجم: گوش بده نه برای جواب دادن بلکه برای فهمیدن
ششم: نزار لحن صدات اسیب بزنه
هفتم: هدف بحث را بدان
هشتم: بعداز هر اختلاف دوباره وصل شو
بخش سوم: احترام والدین و فرزندان ، احترام میان والدین و فرزندان چه تفاوتی با احترام و کنترل دارد؟
احترام واقعی یعنی چی؟
احترام یعنی شنیدن صدای هم بدون تحقیر ، پذیرفتن اینکه فرزند یا والد حق انتخاب و نظر متفاوت دارند ارزش گذاشتن به طرف مقابل حتی وقتی موافق نیستند احترام یعنی تو ارزشمندی حتی وقتی مثل من فکر نمی کنی
اطاعت یعنی بدون چون و چرا فرمان بردن گاهی همراه با ترس یا برای جلوگیری از دعوا نه بر پایه احترام بلکه بر پایه قدرت یا ترس
کنترل یعنی والد یا فرزند تلاش میکند رفتار طرف مقابل را هدایت یا محدود کند پس چی باید باشد؟ در یک رابطه سالم بین والدین و فرزندان، والدین نقش راهنما رو دارند نه فرمانده ، فرزندان هم صدا و نظر دارند نه فقط وظیفه اطاعت و ارتباطی ساخته میشود که درونش هم اعتماد هست هم رشد
برخی والدین تصور می کنند احترام گذاشتن به کودک یا نوجوان باعث لوس شدند یا بی ادبی می شود؟ این دقیقا یکی از بزرگترین سوء تفاهم تربیتی هست واقعیت علمی و روان شناسی چیه؟ احترام بچه رولوس نمی کنه مسئول و با عزت نفس بار می اورد مرزهای سالم را می فهمد چون از روی درک یاد گرفته نه از روی ترس کودک یاد می گیره احساساتش مهم هست ولی قوانین هم مهم هستند و مهم تر از همه رابطه فرزند با والدینش پراز عشق و امنیت می شود ولی وقتی فقط بازور تنبیه بزرگ بشه به ظاهر حرف شنوی داره ولی توی دلش پراز خشم هست و هیچ اعتماد به نفس نداره چطور میتوان به اختلاف نظر در زندگی زناشویی پاسخ داد بدون انکه احترام مقابل رو زیر سوال برد.
یک: از جملات( من) استفاده کنید نه تو
دوم: نیت طرف مقابل رو بد برداشت نکن
سوم: برنده بازنده نساز
چهارم: به زمان ومکان بحث دقت کنید
پنجم: گوش بده نه برای جواب دادن بلکه برای فهمیدن
ششم: نزار لحن صدات اسیب بزنه
هفتم: هدف بحث را بدان
هشتم: بعداز هر اختلاف دوباره وصل شو
اگر فرزندی بی احترامی کند والدین چگونه میتواند بدون تحقیر و تنبیه رابطه را احیا کند؟
واقعیت اینه که بی‌احترامی کودک یا نوجوان همیشه نشونه‌ی بی‌تربیتی نیست
ولی وقتی بچه بی‌احترامی می‌کنه، والدین باید محکم، ولی مهربون و باوقار واکنش نشون بدن، نه با فریاد یا تحقیر.
بخش چهارم
نشانه های هشدار دهنده ای که به ما میگویند احترام در این خانواده در حال نابودیست؟
۱. بی‌احترامی در گفتار
۲. نادیده گرفتن احساسات همدیگر
۳. فریاد زدن و دعواهای مداوم
۴. تصمیم‌گیری بدون مشورت
۵. تمسخر یا تحقیر
۶. نبود قدردانی
۷. بی‌توجهی به مرزهای شخصی
خانواده هایی که در ان طعنه ،شوخی های تحقیر آمیز،نادیده گرفتن یا پرخاشگری کلامی رایج شده چگونه به بازسازی احترام نیاز دارد؟
۱. گفت‌وگوی صادقانه و آرام
۲. تعیین مرزهای روشن
۳. عذرخواهی و پذیرش اشتباه
۴. تمرین همدلی و شنیدن فعال
۵. پرهیز از شوخی‌های آزاردهنده
۶. ایجاد فضای امن برای بیان احساسات
۷. کمک گرفتن از مشاور خانواده
بخش پنجم
در آموزه های دینی ما احترام در خانواده چه جایگاهی دارد؟ایا احادیث یا سیرهایی الهام بخش در این باره دارید؟
در آموزه‌های دینی اسلام، احترام در خانواده بسیار ارزشمند است.
قرآن: «وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا» (سوره اسراء، آیه ۲۳) – به پدر و مادر نیکی کنید.
حدیث: پیامبر اکرم (ص) فرمودند: “بهترین شما کسی است که برای خانواده‌اش بهترین باشد.”
سیره: امام علی (ع) در رفتار با حضرت زهرا (س) نهایت احترام، مهربانی و همدلی را نشان می‌داد.
چه تفاوتی میان فرهنگ دینی و سنتی در نوع نگاه به احترام در خانواده وجود دارد؟
فرهنگ دینی بر احترام متقابل، محبت و عدالت تأکید دارد؛
فرهنگ سنتی گاهی احترام را با اطاعت بی‌چون‌و‌چرا و سلسله‌مراتب می‌سنجد
بخش ششم؛تمرین ساده برای تقویت احترام در خانواده:
۱. گوش دادن بدون قطع کردن
۲. تشکر و قدردانی روزانه
۳. استفاده از کلمات محبت‌آمیز
۴. رعایت حریم شخصی
۵. عذرخواهی صادقانه
۶. وقت‌گذرانی با کیفیت کنار هم
۷. پرهیز از تمسخر و تحقیر
اگر یکی از اعضای خانواده مثلا همسر یا پدر به طور مزمن بی احترامی میکند چطور باید با او برخورد کرد که رابطه خراب نشود؟
۱. آرام و بدون پرخاش احساس خود را بیان کن
۲. مثال مشخص از بی‌احترامی بزن
۳. بگو که رابطه برایت مهم است
۴. مرز محترمانه تعیین کن
۵. در صورت تکرار، کم‌کردن تماس یا فاصله‌گذاری سالم
۶. در صورت لزوم، مشاوره خانوادگی بگیرید
در خانواده هایی که سابقه بی احترامی طولانی دارد ایا بازکشت به فضای محترمانه ممکن است؟
بله، ممکن است.
شروع از:
۱. پذیرش اشتباهات گذشته
۲. گفت‌وگوی صادقانه و آرام
۳. تغییر رفتار فردی به‌جای انتظار از دیگران
۴. تمرین احترام در گفتار و عمل
۵. الگو بودن برای دیگران
۶. درخواست کمک حرفه‌ای در صورت نیاز
بخش پایانی
احترام، یعنی…
نه‌تنها به بزرگ‌ترها، بلکه به کودک هم وقتی حرف می‌زند، گوش می‌دهم.
وقتی همسرم اشتباه می‌کند، به جای تحقیر، کمکش می‌کنم رشد کند.
وقتی از پدر یا مادر دلخورم، دلخوری را با ادب بیان می‌کنم، نه با فریاد یا سکوت سمی.
اگر بخواهیم احترام را مثل یک ستون نامرئی خانه تصور کنیم، این ستون:
دیوارها را نگه می‌دارد (رابطه‌ها را از فروپاشی حفظ می‌کند)
سقف را بالا نگه می‌دارد (فضای نفس‌کشیدن و رشد می‌دهد)
دیده نمی‌شود، اما نبودنش همه‌چیز را می‌ریزد.
انتهای پیام/*