در گفت وگو با استاد علوم تربیتی مطرح شد ،
آموزههای اسلامی و تأثیر آن بر هویت و توانمندسازی زنان
آیا آموزههای اسلامی به تقویت هویت فرهنگی زنان کمک کرده است؟ در این گفتوگو با استاد فریبا حنیفی، به بررسی نقش زنان در تاریخ اسلام و تأثیر آن بر هویت معاصر آنها میپردازیم.
1404/03/12 - 14:08
تاریخ و ساعت خبر:
267384
کد خبر:
به گزارش خبرگزاری زنان ایران - در عصر امروز با گسترش فضای رسانهای شاهد ارائه الگوهای مختلفی از زنان در سراسر جهان هستیم. زنان نخبه علمی، ورزشکار، هنرمند و سلبریتی، زنان ثروتنمد و حتی هرکسی که متفاوت از دیگران باشد در لیست الگوها قرار میگی. در کمال تعجب الگوهای منفی و زنانی که نه با علم و توانمندی خود بلکه با انجام رفتارهای خارج از عرف، سعی در متمایز شدن را دارند بیشتر مورد اقبال عموم جوامع قرار میگیرند. به همین دلیل نیاز به معرفی الگوهای شایسته وارزشمند بسیار احساس میشود. شکلگیری هویت زنان در گرو انتخاب درست الگو و همچنین استفاده از منابع اصالتبخش میباشد. در این راستا گفتوگویی با استاد رشته علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی رودهن سرکار خانم فریبا حنیفی خواهیم داشت.
آموزههای اسلامی چگونه به تعریف هویت زنان پرداختهاند؟
در آموزههای دینی هویتهای بسیار شاخصی از زنان مثل حضرت فاطمه(س) ، حضرت زینب (س) و حضرت رقیه(س) را داریم. وجود این بزرگواران نشان دهنده این موضوع هست که دین مبین اسلام برای زنان ارزش خاصی قائل شده و به آنان هویت خاص داده است. از جایگاههای برجسته اجتماعی گرفته تا ویژگیهای ارزشمند شخصیتی در زنان و ضریب بالای تاثیرگذاری آنها در فرایندهای اجتماعی و اقتصادی و همچنین در خانواده که به عنوان مهمترین نهاد در جامعه است. همه اینها در آموزههای اسلامی وجود دارد. پیشنهاد میشود برای آشنایی با گستره عظیم فرصتهایی که اسلام برای زنان در نظر گرفته و جایگاه والای ارزشها که زنان قادرند به آن دست یابند کتاب فاطمه فاطمه است از دکتر علی شریعتی را مطالعه کنند.
تأثیر قرآن و سنت بر نقش اجتماعی زنان چیست؟
وقتی زندگینامه حضرت خدیجه(س) خوانده شود دقیقا مشخص میشود که زن چه جایگاهی در دین مبین اسلام داشته است. علاوه بر این که حضرت خدیجه همسر رسول اکرم(ص) بوده است نقش اجتماعی بسیار بالایی نیز داشته است. حتی در تجارت و فعالیت های فرهنگی زمان خود ایفای نقش داشته و یک الگوی برجسته برای تثبیت شخصیت زن در آن زمان و و نیز اکنون بوده است. اینگونه فعالیتهای مهم و اثرگذار در سطح جامعه توسط حضرت خدیجه نشان میدهد که در صدر اسلام زنان مسلمان و برجسته علاوه بر نقش همسری و مادری به آسانی میتوانستند با تایید و تشویق اسلام انواع مختلف نقشهای اجتماعی را نیز بپذیرند.
چگونه تفسیرهای مختلف از متون دینی بر هویت زنان تأثیر میگذارد؟
از کتابی مثل کتاب فاطمه فاطمه اسم بردیم و کتاب های زیادی که در سطح کشور وجود دارد. بنابراین هر کدام از این مباحث نشان دهنده این است که جایگاه خاص برای وجود زن شکل گرفته است. همچنین کتاب استاد مطهری درمورد حضرت فاطمه نیز به این میپردازد که اسلام چه جایگاه رفیعی برای حضرت فاطمه قائل بوده است و اینها نمونه کوچکی از مکتوبات موجود در راستان تبیین اهمیت و گستردگی نقش زنان برجسته اسلام میباشد.
کتابهایی نیز درمورد ایثار حضرت معصومه(ص) و ایستادگی حضرت زینب به رشته تحریر درآمده که تایید کننده مطالب سابق است.
و این عوامل نشان دهنده آن است که ما اسناد فراوان مذهبی داریم که بیانگر جایگاه ارزشمند و موثر زنان است.
آیا آموزههای اسلامی به تقویت یا تضعیف هویت فرهنگی زنان کمک کرده است؟
از آنجایی که در دین مبین اسلام، انسان موجودی است که فطرتا پاک آفریده میشود و زن و مرد هر دو جایگاه یکسانی در اسلام دارند کاملا مشخص است که اسلام جایگاه زنان را تقویت کرده است. بعد از انقلاب اسلامی مشاهده کردیم که با استناد به تمام متون دینی که وجود داشته است برای تقویت جایگاه زن در جامعه و فعالیتهای آن در جامعه تلاش شده است و همین مسئله نشان میدهد که آموزههای اسلامی به تقویت هویت فرهنگی زنان کمک کرده است.
نقش زنان در تاریخ اسلام چگونه بر هویت معاصر آنها تأثیر گذاشته است؟
هر کدام از زنان ما در عصر حاضر مخصوصا شیعیان از حضرت فاطمه(س)، حضرت زینب، حضرت خدیجه(س) و زنان تاریخساز اسلام الگو گرفته اند. همین موضوع نشان دهنده این است که تاریخ اسلام تاثیر خود را بر هویت نقش زن در دنیای معاصر هم داشته است.
تأثیر آموزههای اسلامی بر حقوق اجتماعی زنان چیست؟
وقتی زنان حقوق فرهنگی دارند و از طریق فعالیت های اجتماعی میتوانند جایگاه خاصی را برای خودشان ایجاد کنند. بنابراین میتوانیم بگوییم که آموزه های اسلامی بر حقوق اجتماعی زنان تاثیر مثبت داشته است. به این معنا که با اعتقاد به خداوند و ائمه اطهار زنان با رعایت حجاب اسلامی و ارزش های اسلامی و آموزه های اسلامی و اصول اخلاقی توانستند در جامعه فعالیت های بسیار خوبی را داشته باشند و به جایگاه های بسیار خوبی هم برسند. و این نشان دهنده این است که دین مبین اسلام بر تقویت حقوق اجتماعی زنان می پردازد.
چگونه نهادهای دینی به تغییر یا حفظ هویت زنان کمک میکنند؟
دین مبین اسلام هیچ محدودیتی برای فعالیت زن با رعایت چارچوب ارزشهای اسلامی قائل نیست. این به این معنا است که سعی میکند که هویت دینی زنان در فعالیتهای اجتماعیشان حفظ شود.
رعایت اصول و قواعد اسلامی موارد نکات مهمی است که باید مورد توجه قرار بگیرد. نهادهای دینی نیز همواره بر حفظ هویتی دینی و ارزش انسانی زنان تاکید دارند.
آیا آموزههای اسلامی به توانمندسازی اقتصادی زنان کمک کرده است؟
حضرت خدیجه(س) به عنوان یک تاجر موفق بوده است که در کنار پیامبر اکرم (ص) به فعالیتهای خودش ادامه میدهد و خیلی هم موفق بوده است. پیامبر نیز از ایشان حمایت میکند. بنابراین کاملا مشخص است که آموزههای اسلامی به توانمند سازی اقتصادی زنان کمک کرده است.
نقش زنان در اقتصاد خانواده از منظر اسلامی چگونه تعریف شده است؟
وقتی خانواده تعریف میشود زن و مرد در کنار هم قرار میگیرند و جایگاه یکسانی دارند. اما از آنجایی که مرد بیشتر از زن دنبال نیازهای زندگی در بیرون از خانه است زن در خانواده مسئولیت بسیار سنگینی را برعهده دارد. با اینکه اسلام مسئولیت تامین اقتصادی خانواده را کانلا از دوش زن برداشته و زن در صورت داشتن درآمد هم وظیفهای درقبال تامین هزینههای زندگی ندارد اما امروزه به این دلیل شرایط اقتصادی برخی زنان کنار مردان در خانواده تلاش میکنند. یا در خانه به فعالیتهای اقتصادی میپردازند و یا فعالیت اقتصادی در خارج از منزل دارند و دین مبین اسلام هیچ محدودیتی از این جهت قائل نشده است.
آیا آموزههای دینی بر مشارکت سیاسی زنان تأثیرگذار بوده است؟
وقتی هویت اسلامی، ارزشهای اسلام و در واقع تحکیم هویت انسان در چارچوبهای اسلامی مطرح میشود باید گفت که بله، تا حد بسیار زیادی جایگاه سیاسی زنان در اسلام ارج نهاده شده و به رسمیت شناخته شده است. در سالهای اخیر با تاکید علمای دین بر این جایگاه، زنان در عرصههای گوناگون سیاسی مانند انتخابات مشارکت داشتهاند.
انتهای پیام/*

بازگشت به ابتدای صفحه