خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - منیره غلامی توکلی - محرم که می شود وقتی از کوچه‌ی قدیمی رد می‌شوی، بوی حلوا زعفرانی،چای هل و دارچین و نذری‌های گرم، راهت را نشان می‌دهد. دولاب یکی از محلات بسیار قدیمی جنوب تهران را با تکیه هایش می شناسند، تکیه چال ، تکیه میان و تکیه عسگری .. اما در کوچه پس کوچه های این محله خانه های بسیاری است که هر ماهه از آن ها صدای یاحسین و یا ابوالفضل علیهم السلام در روضه های خانگی به گوش می رسد.
تاریخداندان معتقدند که ریشه تاریخی روضه های خانگی در ایران به به دوره‌ی صفویه بازمی‌گردد؛ زمانی که مجالس ذکر مصائب در منازل علما و بزرگان برگزار می‌شد و در دوره‌ی قاجار به ویژه پس از مشروطه، به عنوان فضای امن تربیتی زنان گسترش یافت.
روضه خانگی؛ آکادمی آموزش فلسفه قیام عاشورا
جامعه شناسان برای روضه های خانگی کارکردهای مختلف را برشمرده اند که می توان به حفظ سنت‌های شفاهی، ایجاد شبکه‌های ارتباطی غیررسمی و - نقش درمانی آن اشاره کرد . در خصوص نقش درمانی پژوهش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی (۱۳۹۸) نشان داده است که شرکت منظم در روضه‌های خانگی، ۴۰٪ از علائم افسردگی در زنان میانسال را کاهش می‌دهد.
صفیه مرادی روانشناس بالینی در گفت وگو با خبرنگار زنان نیوز در خصوص اهمیت روضه های خانگی و کارکردهای روانشناسی آن می گوید : روضه‌ی خانگی امروز، دیگر فقط «مراسم گریه» نیست؛ آکادمی کوچکی است که فلسفه‌ی قیام حسینی را آموزش می‌دهد، شبکه‌های اجتماعی زنان را تقویت می‌کند و به حل اختلافات خانوادگی کمک می‌کند! و از آنجایی که منحصرا در ماه محرم برگزار نمی شود و به صورت سنتی شاهد برگزاری ماهانه آن در خانه ها هستیم استمرارش باعث ایجاد همدلی ، همبستگی و حتی تشکیل ان جی او ها و تشکل های خیریه زنان می شود که کارکرد آن ایجاد شبکه ای از زنان کنشگر و فعال اجتماعی است.
در همین راستا به منزلی در محله دولاب تهران میرویم که 70 سال است روضه خانگی در آن برگزار می شود . روضه ای که میراثی گرانبها از مادربزرگ پدری خانواده است.
میراثی گرانبها از مادرشوهر به عروس
به خانه فاطمه خانم آمده ایم که همه او را " عزیز" صدا می زنند نامی که همسرش در دوران جوانی بر او گذاشت تا عشقش را به بانوی خانه اش نشان دهد. همان‌جایی شانزدهم هر ماه قمری صدای زمزمه‌ی "یا اباعبدالله" از پشت در به گوش می‌رسد.
فاطمه خانم که حالا با موهای سفید و دستانی پرکار، میزبان روضه‌ای است که از مادرشوهرش به ارث برده، به ما می‌گوید: " این خانه، تکیه‌ خانوادگی است؛ جایی که دل ها با نام حسین (ع) گره می خورد. عزیز خانم! در حالی که استکان چای کم باریک منقش به اسم مبارک امام حسین (ع) را با عطرخوش هل جلویم می گذارد، می گوید: این استکان ها را زمانی استفاده می کنم که چای را به نیت امام حسین (ع) در قوری دم می کنم . برای خریدنشان با طرح هایی که به دلم بنشیند از مغازه ای در استان گلستان سفارش دادم.
شانزدهم هر ماه قمری ، روزی که ساعت به وقت روضه کوک می شود
خانه ای ساده دارد و با حقوق بازنشستگی امورات می گذراند می پرسم، اهل کجایید و روزگار چگونه می گذرد؟ می گوید : اصالتم برای محله دولاب تهران است و روزگارم با دعا برای سلامتی مقام معظم رهبری و عشق به امام حسین (ع) می گذرانم. تمام ماه خودم و دخترها چشم به راه رسیدن روز شانزدهم هستیم تا کنیزی فاطمه زهرا(س) و فرزندانش را کنیم .
این ماه بیشتر چشم انتظارم ، ماه ماه حسین بن علی است و شمر زمان، جوانان زیادی را به خاک و خون کشیده است . این ماه ثواب روضه شب هفت شهادت امام حسین مخصوص شهدای سپاهی و بسیجی است.
وی در پاسخ به این سوالم که شما بیش از نیم قرن است که بدون وقفه این روضه را برگزار می‌کنید. چه چیزی در این مراسم هست که این‌همه سال، انگیزه‌تان را حفظ کرده؟ می گوید: عزیزم، من فقط یک چیز بلدم: امام حسین(ع) به ما یاد داد که حتی در سخت‌ترین روزها، دل‌ها را به هم وصل کنیم. این روضه، نخ تسبیحی است که همسایه‌های قدیم و جدیدمان را به هم پیوند زده. یادم هست سال های دهه 50 و حتی 60 ، وقتی امکانات تا این حد نبود با وجود برق و قطعی برق مراسم روضه را خانه مادرشوهرم برگزار می کردیم، حتی جنگ هم نتوانست این سنت را قطع کند...!
عزیز خانم که شهید سعیدی را در دوران کودکی خود درک کرده است و افتخار شاگردی این استاد بزرگ را دارد با بیان اینکه اهل بیت رسول الله هیچ وقت زیر منت کسی نمی روند می گوید: آب و نمک مهریه فاطمه زهرا است و ما هر روز هر ساعت میهمان سفره ائمه هستیم . کاری که اهالی روضه خانگی انجام می دهند مهمان نوازی نیست ! نوعی از ضیافت الهی است! مگر امام حسین(ع) به یارانش نگفت "هر که دلش می‌خواهد برود"؟ ولی می‌بینی بعد از ۷۰ سال، هنوز همه می‌مانند!
آداب روضه خانگی از نگاه عزیزخانم
وی ادامه می دهد البته کنیزی خاندان رسالت را کردند آداب و رسوم خود را دارد به قولی در روضه های خانگی " حق و اولویت همیشه با میهمان امام حسین (ع ) است . مثلا
۱. میزبانی: خانه را با عطر اسپند و نور مناسب آماده کنید.
۲. احترام به مهمان: حتی یک نفر هم باشد، با دل و جان پذیرایی شود.
۳. سادگی: نذری را بی‌تکلف اما با حرارت دل سرو کنید.
۴. حفظ حریم: مکانی آرام برای گریه و مناجات فراهم کنید.
۵. همدلی: پس از روضه، حال مهمانان را بپرسید و درد دلشان را بشنوید.
۶. ادب روضه: پیش از شروع، با صلوات و دعا فضای معنوی ایجاد کنید.
۷. تداوم: حتی در غم و شادی، روضه را تعطیل نکنید.
روضه ای بی نام که هر کسی با زبان دلش آن را صدا می زند
وقتی از اسم هیأت خانگی اش می پرسم می گوید : این مراسم اسم خاصی ندارد! هر کسی متناسب با ارتباطش با ما یک اسم روی روضه خانگی مان گذاشته است ! نوه ها و خواهرزاده هایم می گویند : آمده ایم "روضه عزیز" ؛ دختر و عروس های جاری هایم می گویند: آمده ایم" روضه زن عمو " و بچه های خواهرشوهرم می گویند: آمده ایم "روضه زن دایی " و دختر های خودم هم این مراسم را منسوب به مادربزرگشان که او را " ننه آقا " صدا می زدند می دانند و می گویند: " روضه ننه اقا را سنتی، صمیمی ، عاشقانه مثل خودش برگزار کنیم.
در تمام دقایقی که با فاطمه خانم صحبت می کردم، وقتی اسم امام حسین(ع) می آمد، اشک در چشمانش جمع می شد و دست روی سینه می گذاشت ، به نظرم رسید رازی در سینه دارد ... گفت: دختر دومم به شدت بیمار شد طوری که دکتر های از او قطع امید کردند ، متوسل به امام حسین (ع) شدم و شفای او را گرفتم. کسی دست خالی از محضر این امام همام بیرون نمی آید ان شاء الله .
تکنولوژی خدمت کار عاشورا و مکتب حسین (ع)
این مادربزرگ مهربان و عاشق امام حسین (ع) در ادامه با اشاره به اینکه این روزها تلگرام و اینستاگرام و پخش رادیو محرم که شنونده همیشگی آن هستم در رقابتی تنگاتنگ با روضه خانگی و هیأت های زنانه هستند، گفت: برای نسل جدیدی که شاید حوصله‌ی روضه‌های طولانی را ندارند، روضه خانگی پرچمش بالاست.نوه‌هایم می‌گویند: ""عزیز" ؛ امروز با موبایل روضه گوش می‌دهیم! من هم قبول می‌کنم... مهم این است که دلشان با امام سوم باشد. حتی یک بار دخترم در دوران کرونا با اینستاگرام روضه خانگی مان را زنده‌ پخش کرد! اما شرط گذاشتم: بعد از روضه، همه باید دست‌کم حلوا درست کنیم و به همسایه ها بدهیم . اینطوری، تکنولوژی هم خدمتکار عاشورا می‌شود!"
از عزیز خانم مادربزرگ تهرانی می خواهم که در یک جمله به من بگوید روضه خانگی چه معجزه هایی دارد « این خانه، با برکت روضه، هم خانه آشتی کنان بوده، هم مدرسه(برای بچه‌هایی که درس‌های زندگی اینجا یاد گرفتند)، و هم درمانگاه (برای دل‌های شکسته)... پس تا نفس دارم، میزبانم!"*
انتهای پیام/ *