حصیربافی در بلوچستان بهعنوان یکی از کهنترین صنایع دستی ایران، هنری ریشهدار است که با تکیه بر الیاف طبیعی و مهارت نسلبهنسل هنرمندان بلوچ، امروز علاوه بر حفظ هویت فرهنگی منطقه، جایگاهی روبهرشد در بازارهای داخلی و جهانی پیدا کرده است.
به گزارش خبرگزاری زنان ایران - _سیستان و بلوچستان، حصیربافی در بلوچستان ریشهای چند هزارساله دارد و یکی از ارزشمندترین و قدیمیترین صنایع دستی ایران است که نماد اصالت، خلاقیت و هویت مردمان بلوچستان بهشمار میآید که از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و هنوز نشانهای از فرهنگ و اقتصاد محلی بلوچ را با خود حمل میکند و در سالهای اخیر، با رشد اهمیت و ماندگاری صنایع دستی، حصیربافی توجه ویژهای در بازارهای داخلی و جهانی پیدا کرده است.
ابتداییترین نمونههای حصیربافی مربوط به نیازهای روزمره و تجاری بوده و بلوچها برای ساخت سبد، زیرانداز، کلاه و خورجین از برگ نخل خرما، ساقهی گیاهان محلی و الیاف طبیعی بهره میبردند. به مرور، خلاقیت هنرمندان بلوچ منجر به پیوند هنر و کاربست شد؛ امروز این محصولات با نقوش هندسی و الگوهای سنتی نهتنها زیبایی بینظیر دارند بلکه دوام بالایی را به کاربران ارائه میدهند.
مواد اولیه حصیربافی بلوچستان عمدتاً شامل برگ نخل، ساقه گیاهان محلی و الیاف طبیعی است.
فرآیند عبارت است از:
_جمع آوری مولد اولیه (برگ نخل، ساقه گیاهان)و محصولات مشابه
_خشک کردن و آماده سازی
_بافت سنتی و دقیق توسط هنرمندان
شستشو و تکمیل نهایی برای آمادهسازی محصول.
کیفیت محصولات حاصل از بافت محکم و روحیه هنری سازندگان بلوچ است و همین ویژگی باعث شده صادرات آن به بازارهای جهانی رشد چشمگیری داشته باشد.
محصولات حصیربافی بلوچستان تنوعی بینظیر دارند از جمله:
_سبدهای حصیری برای ذخیرهسازی و حمل
_گلیم و زیر انداز حصیری برای استفاده منزل و مراسم
_خورجین، جارو، جانماز، کپاپ(سبد کوچک) ،طناب های حصیری .
این محصولات هم برای مصارف روزمره کاربرد دارند و هم در عرصه تزئینی و صادرات از جایگاه ویژهای برخوردارند.حصیربافی نهتنها درآمدزا بلکه بخش مهمی از فرهنگ و هویت اجتماعی مردم بلوچ است. در مراسمهای خاص، زندگی روزمره و حتی گردشگری، محصولات حصیربافی نقش نمادین دارند. آموزش و ترویج این هنر در خانوادههای بلوچ از کودکی شروع میشود تا چرخه انتقال دانش نسلی همچنان حفظ شود.
در سالهای اخیر حصیربافی بلوچی با موانعی مثل کمبود مواد اولیه، رقابت با محصولات صنعتی و کاهش علاقه نسل جوان روبرو شده است. راهکارهای پیشنهادی برای توسعه شامل:
_حمایت دولت با ایجاد بازارهای فروش مناسب
_آموزش نسل جوان و ترویج هنر در مدارس
_فرهنگسازی برای مصرف محصولات بومی
_استفاده از تکنولوژیهای دیجیتال و شبکههای اجتماعی برای معرفی محصولات و جلب مشتری
امید که روزی برسد تا با پیشرفت و حمایت ها ،این هنر اصیل در بین جوانان و نسل های آینده توسعه و پایدارتر شود.