|
|
|
شنیدن مؤثر؛ کلید صمیمیت و پیشگیری از تنش در روابط زن و مرد |
|
|
|
در گفت‌وگویی تخصصی با فاطمه زارعی، روان‌شناس بالینی و مدرس ملی پیشگیری از وقوع جرم، که به همت خانم رزمجویی از شهر صدرا ـ فارس انجام شد، اهمیت «شنیدن مؤثر» در روابط میان زن و مرد مورد بررسی قرار گرفت؛ مهارتی که به باور او فراتر از دریافت صداست و با درک احساسات، زبان بدن و پاسخ‌های عاطفی، می‌تواند سوءتفاهم‌ها را کاهش دهد، صمیمیت بیافریند و به تحکیم بنیان خانواده کمک کند. |
|
|
در نشست تخصصی، افتخار گفت‌وگو با سرکار خانم فاطمه زارعی را داشتیم؛ روان‌شناس بالینی، مدرس ملی پیشگیری از وقوع جرم، و مجری بیش از صدها کارگاه آموزشی در نهادهای مختلف مانند دانشگاه‌ها، دادگستری، سازمان بهزیستی، سپاه و شهرداری. ایشان با بیش از ۳۰۰ ساعت گواهی تخصصی در حوزه‌های روان‌درمانی، تربیت جنسی، پیش از ازدواج، مهارت‌های زندگی و… از چهره‌های فعال حوزه روانشناسی کاربردی محسوب می‌شوند.
در ابتدای گفتگو، خانم زارعی به تعریف مفهومی «شنیدن مؤثر» پرداختند. به گفته‌ی ایشان:
شنیدن صرفاً دریافت صداست.
گوش دادن نوعی فعالیت آگاهانه است که فرد تلاش می‌کند مفهوم و احساس پشت کلمات را درک کند.
شنیدن فعال نوعی گوش دادن عمیق است که شامل درک، تفسیر احساسات، زبان بدن، و پاسخ‌دهی متناسب می‌شود.
ایشان تأکید داشتند که این مهارت در روابط زن و مرد نقش کلیدی در جلوگیری از تنش، ایجاد صمیمیت و عمق‌بخشی به گفت‌وگو دارد.
بررسی تفاوت‌های روان‌شناختی
یکی از بخش‌های جذاب گفت‌وگو، تحلیل تفاوت شنیداری زنان و مردان بود:
زنان به دنبال همدلی و دریافت عاطفی هستند.
مردان اغلب در هنگام گوش دادن، به دنبال حل مسئله و ارائه راه‌حل سریع می‌روند.
خانم زارعی هشدار دادند که این تفاوت رویکرد ممکن است موجب سوءتفاهم شود، به‌خصوص وقتی مرد به جای همدلی، فوراً راه‌حل ارائه می‌دهد.
در ادامه، موانع مؤثر شنیدن در دو جنس اینگونه بیان شد:
مردان: خستگی ذهنی، عدم تربیت احساسی و پردازش محدود احساسات.
زنان: قضاوت سریع، قطع سخن طرف مقابل و واکنش احساسی پیش‌رس.
در بحران‌ها، زنان معمولاً واکنش عاطفی نشان می‌دهند و نیاز دارند شنیده شوند، در حالی که مردان باید یاد بگیرند به جای انفعال یا عجله در ارائه راهکار، ابتدا شنیدن را تمرین کنند.
در بخش کاربردی زارعی راهکارهایی برای بهبود مهارت شنیدن مؤثر به شرح زیر ارائه دادند:
برای زنان: پرهیز از قضاوت، تشویق همسر به بیان احساسات.
برای مردان: ایجاد فضای امن برای گفت‌وگو، تمرین پاسخ‌های عاطفی به جای راه‌حل‌محور.
همچنین نقش زبان بدن و تماس چشمی به عنوان نشانه‌های توجه واقعی بررسی شد. تمرین‌هایی برای هر دو جنس جهت ارتقای این مهارت‌ها نیز معرفی شدند.
خانم زارعی به لزوم اصلاح باورهای رایج درباره شنیدن در روابط اشاره کردند:
مردان باید بدانند شنیدن احساسات، نقطه ضعف نیست، بلکه ابزاری برای نزدیکی عاطفی است.
زنان نیز نباید بی‌توجهی مردان را به معنای بی‌علاقگی تعبیر کنند، بلکه باید با پرسش‌های باز، فضای روشن‌تری ایجاد کنند.
این بخش با تأکید بر اینکه شنیدن مؤثر پیشگیرنده‌ی دعواها و سوءتفاهم‌هاست به پایان رسید.
در پایان، خانم زارعی جمله‌ای کلیدی را برای یادآوری ارزش شنیدن مؤثر بیان کردند:
"برای فهمیدن، اول گوش دهید و سپس با قلبتان پاسخ دهید."
این جمله نشان‌دهنده روح کل مصاحبه بود؛ شنیدن نه‌فقط با گوش، بلکه با جان و دل.
این مصاحبه، نگاهی علمی و عمیق به تفاوت‌های روانی زن و مرد در گفت‌وگو و شنیدن داشت. همچنین راهکارهایی برای تبدیل گوش دادن به ابزاری برای ترمیم و تقویت روابط ارائه شد.
تجربه و مهارت سرکار خانم زارعی در این حوزه، ما را با نکاتی مواجه ساخت که برای هر زوج و خانواده‌ای می‌تواند راهگشا باشد. |