کد خبر: 270940 تاريخ انتشار: 1404/06/16 - 09:14
یادداشت
زن در نگاه قرآن؛ کرامت و حقوق و حقیقتی فراموش‌شده
حقیقت آن است که اسلام، زن را با کرامتی الهی معرفی می‌کند و حقوق او را در کنار مرد، نه در برابر او، تضمین می‌سازد.
از استان مرکزی شهرستان دلیجان؛ مریم اصلانی نویسنده دلیجانی نوشت: بحث جایگاه زن در اسلام، همواره در میان افکار عمومی جهانی، با برداشت‌های سطحی یا تحریف‌شده همراه بوده است.
برخی، زن مسلمان را در چارچوب محدودیت و محرومیت می‌بینند، در حالی‌که قرآن و سنت پیامبر(ص) تصویری کاملاً متفاوت ارائه می‌دهد؛ تصویری که اساس آن «کرامت انسانی» است.
اسلام در قرنی ظهور کرد که زن در فرهنگ جاهلی یا کالایی برای خرید و فروش بود، یا مایه ننگ و زنده‌به‌گور می‌شد. اما قرآن کریم، نقطه پایانی بر این تحقیر تاریخی نهاد و اعلام کرد: «وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ» (اسراء/۷۰) کرامت ذاتی، حقی است که هم زن و هم مرد به واسطه انسان بودن دارا هستند.
در نظام ارزشی قرآن، ملاک برتری نه جنسیت، بلکه تقوا و انسانیت است: «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِندَ اللّهِ أَتْقَاکُمْ» (حجرات/۱۳).
بر پایه این نگاه، زن و مرد هر دو «خلیفةالله» بر زمین‌اند و در مسیر کمال الهی، هم‌سنگ و برابرند. از همین رو، زن مسلمان نه موجودی درجه دوم، بلکه انسانی برخوردار از حقوق و مسئولیت‌های مشترک با مرد است؛ حق تحصیل، حق مالکیت، حق انتخاب همسر، حق مشارکت اجتماعی و حتی حق حضور در عرصه‌های سیاسی و فرهنگی.
یکی از نکات کلیدی در آموزه‌های اسلامی، تفاوت میان «تساوی» و «عدالت» است. قرآن تفاوت طبیعی زن و مرد را نفی نمی‌کند، اما آن را زمینه‌ای برای تکامل و تقسیم عادلانه نقش‌ها می‌داند.
این تقسیم‌بندی به معنای محرومیت نیست، بلکه برای پاسداشت حقیقت وجودی هر یک و جلوگیری از ظلم به هر دو جنس است.
از سوی دیگر، حضور زنان بزرگ در تاریخ اسلام، گواهی روشن بر جایگاه والای زن است. حضرت خدیجه(س) به عنوان نخستین حامی پیامبر(ص)، با ثروت و ایمان خود نهضت اسلامی را پشتیبانی کرد.
حضرت زهرا(س) با خطبه‌های خود در مسجد مدینه، نمونه‌ای از زن اندیشمند و کنشگر اجتماعی است. حضرت زینب(س) نیز با پیام‌رسانی عاشورا، تاریخ را دگرگون کرد.
این الگوها نشان می‌دهد زن در اسلام نه فقط «مادر» یا «همسر»، بلکه «رکن اندیشه و حرکت اجتماعی» است. بنابراین، هرگونه تصویرسازی مغرضانه که زن مسلمان را در حصار ناآگاهی یا بی‌حقوقی معرفی کند، برآمده از ناآشنایی با متن قرآن و سیره اسلامی است.
حقیقت آن است که اسلام، زن را با کرامتی الهی معرفی می‌کند و حقوق او را در کنار مرد، نه در برابر او، تضمین می‌سازد.
امروز بازخوانی این معارف و تبیین دقیق آن‌ها، ضرورتی است تا نشان دهیم زن در اسلام، «انسانی آزاد، صاحب کرامت و برخوردار از حقوق» است؛ و این حقیقت، پاسخی ریشه‌ای به بسیاری از شبهات معاصر خواهد بود.