|
|
|
قهرمانان خاموش خانه‌های سنتی |
|
|
|
سال‌هاست زنان در خانواده‌های سنتی ایران، بار اقتصاد، تربیت و عاطفه را همزمان به دوش می‌کشند، بی‌آنکه نامشان در میان تصمیم‌گیران یا چهره‌های برجسته دیده شود. آنها ستون‌هایی هستند که بی‌صدا ایستاده‌اند و در عین گمنامی، پایه‌های جامعه را استوار نگاه داشته‌اند.
به‌گفته‌ی مریم آریافرد در این یادداشت، این زنان فداکار اگرچه در پس‌زمینه مانده‌اند، اما حقیقتاً «قهرمانان خاموش» زندگی خانوادگی و اجتماعی‌اند. |
|
|
فارس - مهم‌ترین معیار های سنجش درجه توسعه فرهنگی یک جامعه میزان اهمیت واعتباری است که زنان آن کشور دارا می باشند قطعأ زنان تاثیر بسیاری در روند توسعه وافزایش کمی وکیفی اعضای جامعه دارند.ادیان الهی برنقش زنان درصحنه خانوادگي و اجتماعي تأکید کرده است واو را مکمل مردان درپیشرفت تمدن بشری می‌شناسند زن در فرهنگ اسلامی ودر نتیجه تربیت ومکتب والای اسلام در کانون گرم خانواده به تربیت وپرورش انسان های متدین می پردازد و دیدگاه روانشناسی میتواند منجر به عنای عاطفي خانواده گردد.
از این رو فرهنگ اسلامي زن به عنوان مخلوق خداوند ارزش واهمیت والایی برخودار است. يکی از جایگاه های حساس زن درخانواده سنتی در اجتماع بشری نقش تربیتی واثرات روان‌شناختی او در محیط خانواده است که تأثير بسیار در تشکیل اجتماع بشری دارد. امام خميني(ره) در اهمیت کارکرد زنان درحیطه همسری ومادری فرمودند:زن ها مردان شجاع را در دامن خود بزرگ می‌کنند.
قرآن کریم انسان ساز است وزنها نیز انسان سازند زن در بیان کلی تر انسان برترین خلقت خداوند متعال در میان مخلوقات اوست. یکی از اهداف خلقت زن با توجه به آیات و روایات دین مبین اسلام تکامل بخشیدن به آفرینش انسان ودر مرتبه پایین تر تکامل بخشیدن به آفرینش مرد وهمچنین بقای نسل انسان است در طول تاريخ باستان، زنان درجامعه ایران به خصوص در دوره هخامنشيان مانند آتوسا آمتری در نوشته های مورخین یونانی ملکه های مقتدری معرفی شده اندکه درپادشاهان هخامنش نفوذ زیادی داشته اند و در تصمیم‌گیری آنهانقش مهمی ایفا کرده اند در ادیان پیش از اسلام نیز زنان در جامعه ایران از منزلت وموفقیت خاصی برخودار بوده اند:مثال در دین زردشت زنان آزادی زیادی داشتند که این آزادی به دلیل ارزش وجودی آنها بود نه مسئلهٔ بی بند وباری.
در زمان زردشت زنان منزلت عالی داشتند با کمال آزادی وبا روی گشاده در میان مردم آمدو شد می کردند،اما با دوران شاهنشاهی این ارزش واهمیت به مرور کمتر شد وزنان در مورد نقش های دیگری غیر از تربیت فرزندان همسر داری و...... را برعهده داشتند واین ارزش در میان مردم عادی جامعه مخالف با آن چیزی بود که آنها داشتند زن همچنان قداست داشت ومردان برای زنان خود و خواهران ومادران خود حاضربه ریختن خون خود بودند وحتی حاضر نمی شدند در زمان رضا شاه چادر از سرناموس خود دربیاورند وتا پای جان برای دفاع ازحقانیت زنان ایفای وظیفه ونقش می‌کردند. اما جدای ازاهمیت ومنزلت زنان جوامع سنتی نسبت به جوامع مدرن نگاه های متفاوتی نسبت به زنان داشتند و دارند.
در جایگاه سنتی زنان نقش نامرئی ما در، نقش خانه داری ونقش گمنامی را ایفا کرده اند. این زنان در محیط خانواده از صبح که بیدار می شدند دوش به دوش همسر خود شروع به کارکردن می‌کردند.
اولین شاخصه خانواده درنظام سنتی ایران مردسالاری بود.در این نظام خانواده از گستردگی خاصی برخودار بود
منظور از گستردگی زندگی مجموعه از چندین نسل در یک مکان که شامل پدرو مادر والدین وفرزندان متأهل ومجرد را شامل می شد.وبچه ها در آغوش خانواده ازدواج می کردند وصاحب فرزند می شدند واستقلال اقتصادی و اجتماعی زنان محدود بود و تصمیمات مهم خانوادگی عمدتا توسط مردان اتخاذ می شد.وبا عین حالی که وظايف خانه داری در فعالیت اقتصادي(کشاورزی،دامداری،صنایع‌دستی )مشارکت داشتند اغلب دیده نمی شدند وارزش اقتصادي زنان کمتر از مردان بود در بسیاری از جوامع سنت ها قوانین نانوشته باعث می شد که زنان فرصت کمتری برای تحصیل اشتغال و مشارکت در تصمیم‌گیری کلان خانوادگي داشته باشند. نقش آنان به وظایف خانه داری وفرزند پروری محدود می شد. در جوامع سنتی تقسیم نقش های جنسیتی به شدت تحت تأثیر ارزش های فرهنگی بود ودین تأکید ویژه ای بر احترام به زنان درحفظ کرامت انسانی وایجاد تعادل در مسولیت های خانواده دارد.
زنان تا به امروز همواره باتعارضات وچالش ها وفشارهای روانی روبرو بودنند که عبارتند از:
۱-انتظارات سنتی فشارهای اجتماعي،آنها با قضاوت های سخت گیرانه مواجه بودند زنی که تصمیم می گرفت در کنار مسئولیت های خانوادگی ، شغلی نیز داشته باشدمورد انتقاد وبی توجهی در خانواده بود.
۲-نا برابری های جنسیتی در تقسيم کار های خانوادگی:تقسيم کار به صورت ناعادلانه بود درخانواده هایی که زن ومرد هر دو شاغل بودند بار مضاعف بر دوش زنان بود بسیاری از زنان علاوه بر کار در بیرون از خانه مجبورند بخش زیادی از وقت وانرژی خود را صرف کارهای خانه کنند واین کار باعث ایجاداحساس نارضايتي خستگی وفرسودگی خانم ها می شد.
۳-چالش های اقتصادی واستقلال مالی:زنان دسترسی محدود به شغل ها داشتند وحقوق کمتری نسبت به مردان داشتند وبرخی مشاغل به دلیل باورهای سنتی کمتر به زنان سپرده می شد وآنها مجبور بودند به سمت مشاغل یا درآمد پایین یا غیررسمی روی آورند در بسیاری از موارد میان کار وزندگی خانوادگی یکی را انتخاب کنند.بهبود جایگاه زن در خانواده لازم است فرهنگ سازی،حمایت قانونی،تغییر نگرش های سنتی مورد توجه قرار گیرد. ایجاد متقابل در مسولیت های خانوادگی، تقویت استقلال مالی،افرایش آگاهي اجتماعی ،حمایت از حقوق آنان ازجمله راهکار هایی است که می تواند به بهبود موقعیت زنان کمک کند.
علت نامرئی بودن زنان در خانواده ها به چند دلیل است یکی از دلایل که در گذشته زنها فقط خانه نشین بوده وفقط مادر و بچه داری از وظایف همسر داری وانتظاری دیگراز اونیست درنگاه زن سنتی جایگاه وهویت او در خانواده تعریف می شود نه اینکه زن در خانواده سنتی ناتوان بوده بلکه هرچه می خواست خود را نشان دهد و تعریف کند، اجازه‌ای به او داده نمی شدد درجوامع گذشته برای زنان صرفآ نقش مادری وهمسرش قائل بودند از این رو زنانی که در ایفای این دو نقش ناموفق بودند با عناوین والقاب زشت صدا می زدند و زنان در حصار ومحدوده کوچک تر از فضای بسته جامعه سنتی قرار داشت ودر جامعه سنتی با حصارها ومحدودیت های اجتماعی وحقوقی اقتصادي وخانواده از یک سو وناامیدی اجتماعی حمایت قانونی و تعصب غیرت مردانه از سوی دیگر زن را در حصارهای بسیار محدود تر قرار می داد. ولی بعد از پیروزی انقلاب اسلامي زنها نقش مهمی در جامعه اسلامی ایفا کردند در تمام عرصه ها مقام های زیادی کسب کردند.
بسیاری از زنان در جامعه معروف به زنان نامرئی هستند. زنانی فداکار،زنانی که همه‌ی زندگی خود را صرف شوهر، فرزندان، پدر ومادر خواهر و برادر می کنند واگر دوست وآشنایی داشته باشند مطمئنا آنها هم به‌این لیست اضافه می شوند. در جامعه‌سنتی ما این زنان کم نیستند زمانی که درپس پرده برای زندگی اطرافیان خود هر کاری می کنند ودرآخر به نام فرد دیگری تمام می شود وتنها چیزی که برای این زن باقی می ماند درد وبیماری است تغییرات اجتماعي و فرهنگي جامعه باعث شده نگاه مثبت تری داشته باشند.
انتهای پیام/* |