|
|
|
زنان ایرانی، غایب بزرگ مراکز اهدا خون؟/ راهکارهای عبور از سد ۵ درصدی مشارکت زنان در اهدا خون |
|
|
|
زنان، ستون‌های سلامت و شادابی خانواده هستند. اما آمارهای نگران‌کننده نشان می‌دهد سهمشان از اهدای خون در ایران، کمتر از ۵.۵ درصد است؛ رقمی بسیار پایین‌تر از استانداردهای جهانی. این در حالی است که خون سالم زنان، نقشی حیاتی در نجات جان نیازمندان و حتی سلامت باروری نسل‌های آینده دارد. با وجود این، ترس‌ها و کمبود اطلاعات، بسیاری از بانوان را از این اقدام ارزشمند باز می‌دارد. در این گزارش، به دلایل این مشارکت اندک و راهکارهایی می‌پردازیم که زنان می‌توانند با قدم گذاشتن در این مسیر ایثارگرانه، سهم خود را در ساختن جامعه‌ای سالم‌تر افزایش دهند. |
|
|
منیره غلامی توکلی - در هر خانه‌ای، حضور یک زن، نقش محوری در سلامت و شادابی اعضای خانواده دارد. از تأمین غذای سالم گرفته تا مراقبت‌های روحی و روانی، زنان ستون‌های اصلی استحکام خانواده هستند. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که همین بانوان پرتوان، در یکی از مهم‌ترین عرصه‌های سلامت اجتماعی، یعنی اهدای خون، تا چه حد مشارکت دارند؟ آمارهای نگران‌کننده نشان می‌دهد که سهم زنان ایران از اهدای خون، هنوز به ۵.۵ درصد هم نمی‌رسد؛ عددی که در مقایسه با کشورهای پیشرو در حوزه سلامت، بسیار ناچیز است. این در حالی است که خون سالم زنان، نه تنها برای نجات جان افراد نیازمند حیاتی است، بلکه می‌تواند تضمین‌کننده سلامت نسل‌های آینده باشد.
چرا سهم زنان از اهدای خون ناچیز است؟
دکتر مصطفی جمالی، مدیرعامل سازمان انتقال خون کشور، آماری را اعلام کرده که زنگ خطر را برای سلامت جامعه به صدا در می‌آورد: “میزان اهدای خون زنان در ایران از ۵ درصد به ۵.۴ درصد رسیده است.” این آمار در مقابل ۵۰ درصد در کشورهای اروپایی و آمریکایی و حتی ۳۰ درصد در جنوب شرق آسیا، بسیار تأمل‌برانگیز است. این یعنی ما نیمی از جمعیت کشور را برای اهدای خون از دست داده‌ایم. نکته جالب‌تر اینجاست که تنها ۲ درصد جامعه به طور کلی اهدای خون می‌کنند و افزایش این میزان به ۳ درصد، سازمان انتقال خون را تا ۱۰ سال آینده بیمه می‌کند.
اما چرا زنان، با وجود نقش حیاتی‌شان در خانواده و جامعه، این قدر در اهدای خون کم‌رنگ ظاهر می‌شوند؟ دلایل متعددی را می‌توان برای این موضوع برشمرد؛ از ترس‌های بی‌مورد و باورهای نادرست درباره عوارض جسمی اهدای خون گرفته تا کمبود اطلاع‌رسانی هدفمند و عدم وجود تسهیلات کافی برای حضور بانوان در مراکز انتقال خون. بسیاری از زنان، به ویژه مادران خانه‌دار، به دلیل مشغله‌های روزمره و نگرانی از تأثیر اهدای خون بر توان جسمی خود و مراقبت از فرزندان، از این اقدام خیرخواهانه باز می‌مانند.
خون زنان؛ هدیه‌ای ارزشمند برای سلامت جامعه
اهمیت اهدای خون زنان تنها به تأمین ذخایر خونی کشور محدود نمی‌شود. دکتر جمالی به نکته مهمی اشاره کرده است: “اهمیت اهدای خون O منفی در جنگ‌ها” و اینکه در صورت نیاز به تزریق خون به فرد مجروح “زن”، حتماً باید خون O منفی تزریق شود تا از بروز مشکلات باروری جلوگیری گردد. این بدان معناست که خون بانوان، علاوه بر نجات جان افراد، نقش مهمی در حفظ سلامت باروری نسل‌های آینده نیز ایفا می‌کند.
زنان؛ سفیران سلامت در هر خانه
یکی از کلیدی‌ترین راه‌ها برای افزایش مشارکت زنان در اهدای خون، استفاده از ظرفیت خود آن‌ها به عنوان سفیران سلامت در خانواده است. شعار “هر خانه یک پایگاه انتقال خون” که توسط سازمان بسیج جامعه زنان مطرح شده، دقیقاً به همین نکته اشاره دارد. وقتی یک مادر، یک همسر، یک خواهر، با علم و آگاهی اقدام به اهدای خون می‌کند و سلامتی خود را در گرو سلامتی دیگران قرار می‌دهد، این عمل ارزشمند، الگویی برای سایر اعضای خانواده، به ویژه جوانان، خواهد شد. بصیرت‌دهی به زنان خانه‌دار و مادران در خصوص فواید اهدای خون – مانند عدم پیامد جسمی جدی، نشاط روحی حاصل از کمک به همنوع، و تضمین سلامت خود و جامعه – می‌تواند انگیزه‌ای قوی برای حضور آن‌ها در این عرصه باشد.
راهکارهایی برای عبور از سد ۵ درصدی
معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری و برخی نهادهای مردم‌نهاد نیز در تلاشند تا با برگزاری کمپین‌های فرهنگی و امضای تفاهم‌نامه‌ها با سازمان انتقال خون، مشارکت بانوان را افزایش دهند. اما برای عبور از این آمار پایین، نیاز به اقدامات جامع‌تر و مؤثرتری است:
* اطلاع‌رسانی هدفمند: تولید محتوای رسانه‌ای جذاب و قابل فهم (مانند همین گزارش) که به زبان ساده، فواید و ایمنی اهدای خون را برای زنان توضیح دهد.
*تسهیل دسترسی: ایجاد مراکز اهدای خون سیار یا تعیین ساعات کاری منعطف‌تر در مراکز ثابت، به طوری که زنان خانه‌دار یا شاغل بتوانند به راحتی در این مراکز حضور یابند.
*آموزش و فرهنگ‌سازی در مدارس و دانشگاه‌ها: از سنین پایین، اهمیت اهدای خون و نقش زنان در این زمینه به دختران آموزش داده شود.
*تشویق و تقدیر: برگزاری مراسم تقدیر از بانوان اهداکننده خون، می‌تواند انگیزه بخش باشد.
*همکاری با سلبریتی‌ها و چهره‌های تأثیرگذار: استفاده از ظرفیت بانوان هنرمند، ورزشکار و یا فعال اجتماعی برای ترویج فرهنگ اهدای خون.
افزایش مشارکت زنان در اهدای خون، تنها یک اقدام خیرخواهانه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری برای سلامت جامعه و تضمین آینده‌ای سالم‌تر برای کشور است. بیایید همه با هم، سهم خود را در این زنجیره حیات‌بخش ادا کنیم.
انتهای پیام/* |