|
|
|
از احد تا شام؛ چگونه از «سوء عاقبت» با درس‌های کربلا بپرهیزیم؟ |
|
|
|
کربلا تنها روایت عشق و شهادت نیست، بلکه درسنامه‌ای عمیق برای زندگی ماست. این نوشتار با تحلیل انتخابهای یاران امام حسین (ع) در برابر پیشنهاد امان‌نامه، و مقایسه آن با واقعه احد، به ما می‌آموزد که چگونه با پرهیز از «گام‌های شیطان»، در بزنگاه‌های زندگی، انتخاب درست را داشته باشیم و از «سوء عاقبت» در امان بمانیم. |
|
|
چرا بعضی در بزنگاه ها انتخاب نادرستی دارند؟ دکتر زهرا فخر روحانی در یادداشتی با اشاره به اینکه واقعه احد و شام به ریشه انتخاب های نادرست در بزنگاه های مهم زندگی و تاریخی از منظر قران پرداخته است.
همه ما در زندگی بارها و بارها در میانه دو یا چند انتخاب قرار گرفته ایم. در این موقعیتها انسانها بدون آنکه خودشان متوجه باشند، درونیات خود را به نمایش می گذارند و انتخاب آنها نمایانگر درون آنهاست. شاید چنین مواقعی را بتوان بهترین موقعیت برای شناخت حقیقی انسانها بشمار آورد.
وقتی حلقه محاصره تنگ می شود، احتمال نجات و جان سالم به در بردن با محاسبات عقلی منتفی است، واقعیت درون آدمها به محک نمایش گذاشته میشود.
جنگ احد بود و تا میانه روز همه چیز خیلی خوب پیش میرفت در جبهه اصلی نبرد سپاه اسلام همانند گذشته پیروزی چشمگیری را تجربه کرده بود اما درست در همان لحظه هایی که سرمستی پیروزی داشت مثل نسیم بهار چهره هایشان را نوازش میداد، دشمن از سوی دیگر سپاه اسلام را محاصره کرد و حلقه محاصره تنگ و تنگ تر میشد. ناگهان خبری در میانه میدان دست به دست شد: «پیامبر کشته شده » وحشت و تاریکی و سیاهی لحظه به لحظه بیشتر و بیشتر قلبها را میفشردند. عده زیادی پا به فرار گذاشتند تا خود را از قرار گرفتن در معرض هلاکت نجات دهند.
اما تعداد اندکی، در کنار پیامبر ماندند.....
کاروانی که حامل سه هزار نفر از حج گزاران و همراهان سیدالشهداء بود آرام، آرام به زمین کوفه نزدیک میشد تا اینکه هاتفی از کوفه خبر قتل فجیع و غیر منتظره مسلم – پیک امام حسین- را آورد . بناگاه خیلی ها در محاسبات خود، به نتیجه ای رسیدند که انتخاب نهایی آنها روی گزینه «رفتن » استقرار یافت.
حلقه محاصره تنگ و تنگ تر شد عصر تاسوعا بود امام حسین(ع) خود در میان جمع یاران خویش با صدای بلند صدا زد فردا همه کشته میشویم و کسی از ما نجات نمی یابد بنابراین هرکدام از شما میخواهد برود، آزاد است. تازه این نوید را هم داد که اولا اجر همراهی تان محفوظ است بویژه که اینان تا مرا نکشند دست از مبارزه بر نمیدارند بنابران عملا بدون یا نبدن شما تاثیری در نتیجه ندارد. در ضمن شب هم هست در تاریکی شب آبرویتان محفوظ میماند و زیر فشار نگاه های پرسشگر دیگران هم قرار نمیگیرید. کسی برای رفتن دو دل نشد.
اتفاقا برای 5 نفر امان نامه آوردند 4 تن از فرزندان ام البنین که مادرشان از قبیله بنی کلاب بود و یک تن فرزند لیلا که پدر بزرگش ابوسفیان بود . اما آنها نیز بدون ذره ای تردید، امان دشمن را باز پس فرستادند.
چرا گاهی در هنگامه انتخاب، خوش نمی درخشیم و چگونه افرادی در بزنگاه ها، گزینه صحیح را علامت میزنند؟
إِنَّ الَّذِينَ تَوَلَّوْا مِنْکُمْ يَوْمَ الْتَقَي الْجَمْعَانِ إِنَّمَا اسْتَزَلَّهُمُ الشَّيْطَانُ بِبَعْضِ مَا کَسَبُوا آل عمران: 155
کساني از شما که روز برخورد دو سپاه (در جنگ احد) و فرار کردند،جز اين نبود که شيطان به خاطر بعضي از کردار (ناپسند) شان آنها را لغزانيد.
شیطان در جریان زندگی عادی، نیروهایش را شناسایی می کند کسانی که در انتخابهای دم دستی زندگی، دنباله روی شیطان باشند، در زوهای سخت قدرت ایستادگی و مقابله را نمی یابند.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْکَرِ نور:21
اي کساني که ايمان آورده‌ايد! گام‌هاي شيطان را پيروي نکنيد که هرکس پيرو گام‌هاي شيطان شود، شیطان او را به فحشا و منکر فرمان مي‌دهد.
"خطوات شیطان" به معنای گام‌هایی است که شیطان برای گمراه کردن انسان برمی‌دارد. این گام‌ها به تدریج و با وسوسه‌های کوچک آغاز می‌شوند و در نهایت به انحرافات بزرگتر و گناهان سنگین‌تر منجر می‌شوند. به عبارت دیگر، شیطان انسان را به تدریج از راه راست دور میکند و به ورطه هلاکت می‌کشاند. شیطان به جای اینکه انسان را یکباره به گناه بکشاند، ابتدا او را به گناهان کوچک و کم‌اهمیت تشویق میکند سپس با تکرار آنها، کم‌کم فرد را به گناهان بزرگتر دعوت می‌کشاند. خطوات شیطان؛ یعني آثار و جاهاي پاي او. تابع شدن به خطوات شیطان پیروي از او و پا گذاشتن در جاي پاي او است. به بیان روشن‌تر، منظور پیروی از وسوسه‌های شیطان است.
تعبیر گام به گام در آیه شاید به این نکته اشاره داشته باشد که شیطان به تدریج و مرور زمان انسان را از گناهان کوچک به سوی گناهان بزرگ سوق می‌دهد.
إِنَّهُ يَرَاکُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ اعراف:27
شيطان و گروهش شما را از آنجا که شما آنها را نمي‌بينيد مي‌بينند.
آری انتخابهای نادرست روزهای عادی زندگی، ارتکاب گناه و پرده دری، در روزهای سخت زندگی، گریبانگیر ما در انتخاب های صحیح می شود.
ثُمَّ کَانَ عَاقِبَةَ الَّذِينَ أَسَاءُوا السُّوأَيٰ أَنْ کَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَکَانُوا بِهَا يَسْتَهْزِئُونَ روم:10
عاقبت کساني که کارهاي بد مرتکب شدند، اين شد که آيات خدا را تکذيب کردند و همواره آن را به مسخره مي‌گرفتند.
آیه فوق، طلیعه خطابه حضرت زینب (س) در مجلس شام در برابر یزید بود. کسی که افزون بر شهادت امام حسین(ع) و اسارت بازماندگان و خانواده او، اکنون در برابر دیدگان بهت زده اهل شام با سر بریده ای در تشت بازی میکند و اشعار کفرآمیز می سراید.
بیایید برای پرهیز از سوء عاقبت، به پیامکهای تحریک آمیز شیطان پاسخ مثبت ندهیم. |