|
یادداشت |
|
زن در آیینه کرامت/ مقایسه‌ای میان جهان‌بینی اسلامی و تفکر غربی |
|
|
|
در اسلام، کرامت انسان ریشه در آموزه های دینی دارد و به عنوان موهبتی الهی برای تمام انسان ها، فارغ از جنسیت، نژاد یا طبقه اجتماعی تعریف می شود که نشان دهنده ارزش ذاتی انسان در نظام اسلامی است. |
|
|
از استان مرکزی شهرستان ساوه؛ سلیمان دلیریان کارشناس مسائل سیاسی نوشت: اسلام و غرب با وجود اشتراک در تأکید بر کرامت انسانی و حقوق زنان، در مبانی و شیوه‌های اجرایی تفاوت‌های بنیادینی دارند.
در اسلام، کرامت انسان ریشه در وحی الهی دارد و قرآن با صراحت می‌فرماید: وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ (اسراء:۷۰)، یعنی تمام انسان‌ها، اعم از زن و مرد، از شرافت ذاتی برخوردارند.
در مقابل، نگاه غربی بیشتر متکی بر اومانیسم و حقوق بشری است که طی قرون اخیر و پس از جنبش‌های فمینیستی شکل گرفته است.
در اسلام، کرامت انسان ریشه در آموزه های دینی دارد و به عنوان موهبتی الهی برای تمام انسان ها، فارغ از جنسیت، نژاد یا طبقه اجتماعی تعریف می شود که نشان دهنده ارزش ذاتی انسان در نظام اسلامی است.
در مقابل، غرب کرامت انسانی را بیشتر بر پایه حقوق طبیعی بنا نهاده و آن را حاصل عقلانیت و مبارزات تاریخی بشر می داند که دچار معضلات بسیاری است.
در مورد جایگاه زنان، اسلام با تعریف نقش های مکمل برای زن و مرد، بر حفظ عزت و حقوق زنان در چارچوب خانواده و جامعه تأکید می کند.
نگاه غرب به زن، عمدتاً بر اساس برابری مطلق جنسیتی و فردگرایی استوار است و با تمرکز بر استقلال اقتصادی و اجتماعی زنان، گاه نقش های طبیعی و خانوادگی آنها را کمرنگ می کند.
تفاوت اصلی این دو دیدگاه در منشأ حقوق و تعریف کرامت انسانی است.
اسلام کرامت را امری الهی و مبتنی بر تعادل میان حقوق و تکالیف می داند، در حالی که غرب بیشتر بر آزادی های فردی و جدایی از ارزش های دینی تکیه دارد.
اهل بیت علیهم السلام به عنوان الگوی عملی اسلام، همواره بر حفظ کرامت و حقوق زنان تأکید داشتند. حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان بانوی نمونه اسلام و بلکه الگوی تمام بشر، نه تنها در عرصه خانوادگی، بلکه در دفاع از حق‌های اجتماعی و سیاسی زنان الگویی بی‌نظیر ارائه داد.
امام علی علیه السلام نیز در نامه‌ای به امام حسن علیه السلام سفارش می‌کند: «زن ریحانه است، نه قهرمان زندگی»؛ یعنی باید از او به نیکی مراقبت کرد، نه اینکه او را به دشواری‌های طاقت‌فرسا کشاند.
در نگاه غربی به دلیل افراط در فردگرایی، زن را از جایگاه طبیعی خود دور می‌سازد؛ در حالی که اسلام با حفظ حریم خانواده و تأکید بر نقش‌های مکمل زن و مرد، سعی در ایجاد تعادل دارد.
الگوهای نمونه ای مثل حضرت خدیجه سلام الله علیها، حضرت زهرا سلام الله علیها، حضرت زینب کبری سلام الله علیها و حضرت معصومه سلام الله علیها نشان دادند که زن می‌تواند همسر نمونه، مادر فداکار و شخصیتی اثرگذار در جامعه باشد، بدون آنکه هویت زنانه او زیر سؤال رود.
اسلام با الهام از سیره اهل بیت علیهم السلام، کرامت زن را در چارچوب ارزش‌های الهی و خانوادگی تعریف می‌کند، در حالی که غرب بیشتر بر استقلال فردی و رقابت با مردان تأکید دارد. |