|
کارآفرینی با عطر رنگ‌های طبیعی |
|
فرش دستباف، میراثی که نفس می‌کشد/ روایتی از تلاش‌های خانم مریم جوادی نیا برای حفظ این هنر در عصر مدرن |
|
|
|
حدودا ۱۲ ساله بودم که برای اولین بار یک کارگاه قالی بافی را در شهرستان کرج از نزدیک دیدم و اولین گره عمرم را بر روی تار های قالی زدم که این گره با تمام جانم گره خورد و جرقه ای بزرگ در ذهنم روشن شد که هیچ وقت نتوانستم آن را فراموش کنم. بالاخره بعد از گذراندن درس های عمومی دبیرستان در سال ۱۳۷۴ برای اولین بار در شهرستان نوشهر هنر فرش بافی به دبیرستان کار و دانش راه یافت و بنده بر خلاف میل خانواده و مخالفت های شدید آنها وارد رشته ی فرش شدم |
|
|
در این مصاحبه، با خانم مریم جوادی نیا، یکی از پیشگامان صنعت فرش دستباف در استان مازندران، آشنا می‌شویم. ایشان با بیش از 25 سال تجربه در زمینه آموزش، تولید، رنگرزی و توزیع مواد اولیه فرش، مسیر حرفه‌ای خود را از دوران نوجوانی آغاز کرده‌اند. ایشان به عنوان تنها رنگرز کامپیوتری در استان، علاوه بر توسعه فنون نوین، نقش مؤثری در خودکفایی صنعت فرش محلی ایفا نموده‌اند. خانم جوادی نیا با هدف ارتقاء کیفیت، حمایت از تولیدکنندگان محلی و ترویج هنر اصیل ایرانی، آموزش‌های رایگان در مناطق روستایی برگزار کرده و با سازماندهی و مدیریت بافندگان محلی، سهم قابل توجهی در حفظ و توسعه این هنر اصیل داشته‌اند. در این مصاحبه، از مسیر حرفه‌ای، نقش‌آفرینی‌های فرهنگی و اقتصادی، چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو در صنعت فرش بافی، و نگرش ایشان نسبت به
- لطفاً درباره مسیر حرفه‌ای خود در صنعت فرش دستباف و چگونگی ورود به این حوزه توضیح دهید.
حدودا ۱۲ ساله بودم که برای اولین بار یک کارگاه قالی بافی را در شهرستان کرج از نزدیک دیدم و اولین گره عمرم را بر روی تار های قالی زدم که این گره با تمام جانم گره خورد و جرقه ای بزرگ در ذهنم روشن شد که هیچ وقت نتوانستم آن را فراموش کنم. بالاخره بعد از گذراندن درس های عمومی دبیرستان در سال ۱۳۷۴ برای اولین بار در شهرستان نوشهر هنر فرش بافی به دبیرستان کار و دانش راه یافت و بنده بر خلاف میل خانواده و مخالفت های شدید آنها وارد رشته ی فرش شدم و تا پایان دبیرستان پی در پی مقام ها و رتبه هایی در سطح استانی کسب کرده ام و در دانشگاه علمی و کاربردی استان گلستان شرکت کرده و با موفقیت دوران دانشگاه را سپری کردم و سپس در سال ۱۳۸۶ شرکت تعاونی خزر و نقش طبیعت را تأسیس کردم و از آن زمان تا به امروز ۶ دوره تعاونی برتر در سطح استان انتخاب شدم، و حدودا ۲۵ سال به کار آموزش و تولید فرش و تهیه و توزیع مواد اولیه و رنگرزی فرش به صورت حرفه ای فعالیت دارم.
- به عنوان تنها رنگرز کامپیوتری در استان مازندران، مزایا و چالش‌های این روش را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به خاطر موقعیت جغرافیایی استان مازندران و نزدیک بودن به مناطق ترک نشین، سبک تولید و رنگرزی ما بیشتر به سبک ترکی شبیه می باشد و تمامی مواد اولیه فرش را از تبریز تهیه می کردیم که به دلیل گرانی حمل و نقل و هزینه های رنگرزی سعی کردیم تا استان خود را خود کفا کنیم ولی همچنان به دلیل هزینه های سنگین راه اندازی کارگاه رنگرزی صنعتی به صورت سنتی رنگرزی انجام می دهیم. اگر می توانستیم با بودجه و هزینه های قابل قببول پشم های گوسفندان مرغوب مناطق غرب استان مازندران مثل کلاردشت و کجور که حدودا تعداد 52 میلیون گوسفند می باشد که تعداد قابل توجهی است را جمع آوری میکردیم با ارزش افزوده بالا و راه اندازی کارگاه پشم ریسی و رنگرزی صنعتی کل استان مازندران و حتی استان های هم جوار را پوشش می دادیم. نکته ی مهم این است که پشم های گوسفندان مناطق سرد و خشک کجور و کلاردشت بهترین نوع پشم در ایران که بصورت زنده و رنگ پذیری عالی در دسترس می باشد که نیازمند حمایت مسئولین دلسوز می باشد.
- مراحل کامل تولید یک فرش یا تابلوفرش در کارگاه شما به چه صورت است؟
در کارگاه ما برای تولید فرش یا تابلو فرش ابتدا بازار یابی صورت می گیرد زیرا برای تولید یک فرش سلیقه ی بازار و مشتری اولویت دارد و پس از تأیید مشتری تهیه طرح و نقشه و مواد اولیه و رنگرزی مناسب و مقدار لازم برای ابعاد فرش در نظر گرفته می شود. در مرحله ی بعد چله در کشی بر روی دار مناسب و زیر سازی گلیم پایین فرش و در انتها بافت صورت می گیرد. مهم ترین مرحل انتخاب بافنده مناسب که مهارت کافی برای تولید آن فرش را داشته باشد. دست مزد بافنده بنا به رج شمار و تعداد رنگ و ابعاد فرش متغیر است.
نکته این است که همیشه به متقاضیان تولید تابلو فرش پیشنهاد میکنم تا بجای تابلو، فرش زیر پایی سفارش بدهند ، زیرا رنگرزی فرش زیر پایی با ثباتی بیش تر و فروش آن راحت تر و برای سرمایه گذاری مناسب تر است.
- انگیزه شما از ارائه آموزش‌های رایگان در مناطق روستایی چه بود و این برنامه‌ها چه تأثیری داشته‌اند؟
در سال1389 به پیشنهاد اداره ی محترم کمیته امداد امام خمینی شهرستان نوشهر به عنوان بازرس و کارشناس دعوت به همکاری شدم و به خاطر حمایت های بی دریغ کمیته امداد پیشنهاد آموزش رایگان را در روستاهای دور افتاده دادم و پس از موافقت در اکثر روستا های محروم کارگاه آموزش دایر کردم و حدود 3 سال در خدمت اهالی روستا های حومه ی کجور بودم و در آن زمان قانون بیمه ی قالی بافی اجرا شد که از طرف بافندگان نیز بسیار استقبال شد چون امیدی شد برای شاغلین در منزل و تضمین آینده ی آنها و از تک تک آموزش بینندگان آزمون فنی و حرفه ای گرفته می شد که اکثر آنها بیمه شدند و به تولید فرش پرداختند.
- چگونه 35 بافنده فعال را سازماندهی و مدیریت می‌کنید؟ سیستم نظارت بر کیفیت کار آنها چگونه است؟
بعد از شناسایی جویندگان کار تولید فرش، طی یک دوره آموزش حرفه ای رایگان بافت فرش، بافندگان آماده برای تولید میشوند .پس از سفارش گیری از مشتری و بازار مقدمات فراهم سازی و راه اندازی دار قالی در کارگاه انجام میگیرد. بعد قرارداد کاری بین شرکت و بافنده ثبت می شود و تعهد زمان و کیفیت بافت از طرف بافنده و بلعکس آن مبلغ پایان کار و شرایط پرداخت و زمان پرداخت مزد در قرارداد قید می شود.دار قالی و مواد اولیه آماده شده برای بافت به منزل بافنده انتقال داده می شود و ماهانه در تایمی مقرر از مقدار و سلامت بافت بازدید می شود و در صورت مشکل در حین کار فورا بازدید مجدد برای تعمیر و رفع مشکل صورت میگیرد تا فرش بدون عیب و مشکل فنی تولید شود.
6. - استراتژی‌های بازاریابی و فروش محصولات شما چیست؟ مهم‌ترین بازارهای هدف کدامند؟
در خصوص بازار فروش گفتنی ست که بعد از تحریم ها و عدم صادرات و فروش خارجی ، سعی کرده ام تا از فرش های مصرفی داخل کشور تولید کنم با قیمتی مناسب و بافتی متوسط که قابل استفاده در زیر پا باشد، مثل طرح های هریس و ریز ماهی و لچک و ترنج و در سایز قالیچه و کناره و متوسط.در بازار های داخلی توانستم فرش های زیر پایی را با مواد اولیه ی صد درصد ایرانی مثل پنبه و پشم های گوسفندان ایرانی و با رنگرزی طبیعی و شاد مشتری ها را جلب نمایم و سفارشات خاص را برای مشتری های دیزاینرهای داخلی طبق دیزاین کلاسیک، نئو کلاسیک و مدرن تولید کنم.
- به نظر شما بزرگترین موانع پیش روی صنعت فرش دستباف در ایران چیست؟
به نظر بنده بزرگترین مشکل و مانع صنعت فرش عدم حمایت از تولید کنندگان داخلی می باشد. تولید کنندگان، نیازمند تضمین فروش محصول و آینده ی شغلی خود هستند. هزینه ی تولید و تهیه ی مواد اولیه برای تولید کنندگان فرش دستبافت بسیار بالا و هزینه بردار است که با اجرت بافنده و در نهایت قیمت تمام شده ی محصول از رقیبان خارجی بیشتر خواهد شد. یکی دیگر از دغدغه های تولید کنندگان مشاغل خانگی فروشگاه های دائمی که در مسیر توریست های داخلی و خارجی می باشد، مثل شمال ایران که سالانه میلیون ها توریست داخلی در رفت و آمد هستند، ولی دریغ از یک مکان مناسب فرهنگی برای ارائه ی دستبافته ها و بازار چه های دائمی می باشد و این مشکل هیچ وقت جزو اولویت مسئولین منطقه نبوده است.
- نقش فناوری‌های جدید مانند طراحی کامپیوتری را در آینده این صنعت چگونه می‌بینید؟
فناوری جدید کامپیوتری حدود 25 سال است که در کشور راه اندازی شده که در برخی موارد کمک شایانی به سرعت تولید و طراحی و حتی بافت کرده است ولی در برخی موارد سبک کامپیوتری به دلیل کپی ماری و شباهت و دقت زیاد در نقشه خوانی و در بافت حالت اصیل و ذهنی بافی که یکی از معیار های فرش ایرانی بوده است را از بین برده است. ذهنی بافی که خود از هنر اصیل فرش ایرانی و داستان ها و رویا های بافنده و سبک و فرهنگ زندگی بافنده در هم گره می خورد که با سبک جدیده کامپیوتری در فرش ها چیزی جز گل های تکراری دیده نمی شود و مشتری های خارجی در فرش های به دنبال فرهنگ و اصالت هستند.
- چه نوع حمایت‌هایی از سوی نهادهای دولتی می‌تواند به رشد کسب‌وکارهای خانگی در این حوزه کمک کند؟
مهم ترین خواسته ی یک زن شاغل در منزل تضمین فروش محصول و آینده ی شغلی او است توان کاری افراد بافنده حدود 20 سال است که در نهایت نیازمند بازنشستگی و آینده ای مشخص هستند که با بیمه کردن بافندگان قابل اجرا است. فرد بافنده برای تهیه مواد اولیه و نخ و نقشه با هزینه های دلاری نیازمند فروش محصول است ولی دولت با اجرایی شدن طرح بیمه برای مشاغل خانگی هیچ تضمینی برای خرید محصولات به بافندگان نداده است ولی در صورت عدم تهیه مواد اولیه و وقفه در تولید بیمه ی بافندگان قطع می شود و مشکل کار فرما ها در کارگاه ها با بیمه های مشاغل خانگی، به طوری که اگر شخصی منزلی کوچک یا نا مناسب برای تولید فرش داشته باشد و بخواهد از فضای کارگاه محله ی خود برای بافت فرش خود استفاده کند بیمه ی بافنده قطع می شود و کارفرما جریمه می گردد. و تمامی این چالش ها نیاز به بازنگری از طرف مسئولین و نهاد های خبره ی دولتی می باشد
- برای جوانانی که قصد ورود به این حرفه را دارند، چه راهکارها و توصیه‌های عملی دارید؟
توصیه بنده به جوانان عزیز کشورم این است که با حضور خود در صنعت فرش اصیل ایرانی باعث نجات و احیای هنر فرشبافی شوند به صورتی که یک فرش نیازمند چندین جوان حرفه ای در شاخه های مختلف در زمینه های تولید مواد اولیه و تولید طرح و نقشه و تولید بافت فرش و بازار یابی فروش محصول فرش دستبافت است. فرش دستبافت نیاز دارد به همکاری یک مجموعه بزرگ از جوانان با انگیزه و خبره در کل کشور، زیرا نمی توان به تنهایی شاهد نتیجه های عالی در صادرات فرش در کل جهان بود. جز با کمک هم و طراحی و اجرای پلن های درست و محکم.
سبک زندگی غربی و آسیب‌های احتمالی به خانواده ایرانی
ملیحه ابراهیمی، استاد حوزه علمیه جویبار و دبیر ستاد افزایش جمعیت شهرستان قائمشهر، در یادداشتی به تأثیر منفی سبک زندگی غربی بر بنیان خانواده ایرانی پرداخته و راهکارهایی برای مقابله با این چالش‌ها ارائه می‌دهد. وی بر ضرورت حفظ ارزش‌های خانوادگی و پیشگیری از آسیب‌های احتمالی ناشی از این تغییرات، با تکیه بر آموزش‌های فرهنگی و حمایت‌های اجتماعی، تأکید می‌کند.
انتهای پیام/* |