|
|
|
عرفه، بستر تعالی فردی و اجتماعی در پرتو خداشناسی و نیایش |
|
|
|
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های روز عرفه، اهمیت بی‌بدیل دعا و نیایش است. روایات متعدد، بر استجابت دعا در این روز تأکید فراوان دارند و آن را از لحظات طلایی ارتباط بنده با پروردگار معرفی می‌کنند. |
|
|
خرسان شمالی - روز عرفه، نهمین روز از ماه ذی‌الحجه، جایگاهی بس رفیع در منظومه عبادی و معنوی اسلام دارد. این روز که با وقوف حاجیان در صحرای عرفات گره خورده است، نه تنها برای زائران بیت‌الله الحرام، بلکه برای تمامی مسلمانان جهان، فرصتی بی‌بدیل برای تعمیق بخشیدن به ابعاد معرفتی، اخلاقی و معنوی خویش محسوب می‌شود. از منظر آموزه‌های دینی، عرفه نه صرفاً یک مناسبت تقویمی، بلکه تمرینگاهی عظیم برای خداشناسی، خودشناسی و اوج‌گیری در عرصه نیایش است که می‌تواند به تحولات عمیق فردی و بالطبع، تعالی اجتماعی منجر گردد. هدف از این گزارش، تبیین ابعاد گوناگون این روز پرفیض و ارائه چشم‌اندازی از ظرفیت‌های آن در توسعه فرهنگ معنوی و اخلاقی جامعه است.
۱. عرفه و محوریت خداشناسی:
جوهر اصلی روز عرفه، معطوف به خداشناسی و معرفت‌افزایی نسبت به ذات اقدس الهی است. دعای عرفه امام حسین (ع) که خود گنجینه‌ای از معارف توحیدی است، بندگان را به تأمل در اسماء و صفات حسنای الهی، تدبر در آیات آفاقی و انفسی، و درک عظمت و قدرت بی‌کران پروردگار فرامی‌خواند. این تمرکز بر خداشناسی، نه تنها موجب تقویت بنیان‌های اعتقادی می‌شود، بلکه با تبیین جایگاه انسان در هستی و پیوند او با خالق، به زندگی جهت و معنا می‌بخشد. درک صحیح از خداوند، منتج به شناخت وظایف و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی می‌گردد و مبنایی برای رفتار متعالی و اخلاق‌مدارانه فراهم می‌آورد.
۲. عرفه و خودشناسی: گامی به سوی خودسازی:
عرفه، آیینه‌ای است که انسان را در برابر حقیقت وجودی خویش قرار می‌دهد. در این روز، فرصتی برای محاسبه نفس، ارزیابی عملکرد گذشته و برنامه‌ریزی برای آینده‌ای بهتر فراهم می‌آید. با واکاوی درونی، انسان به نقاط ضعف و قوت خود پی برده، رذائل اخلاقی را شناسایی کرده و برای تهذیب نفس و کسب فضائل برنامه‌ریزی می‌کند. توبه و استغفار که از ارکان اصلی اعمال روز عرفه است، نمادی از همین حرکت رو به کمال و تلاش برای پاکسازی روح از آلودگی‌هاست. این خودشناسی عمیق، بستر لازم برای خودسازی مستمر و رسیدن به سعادت حقیقی را مهیا می‌سازد.
۳. عرفه و نیایش: اوج ارتباط با معبود:
یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های روز عرفه، اهمیت بی‌بدیل دعا و نیایش است. روایات متعدد، بر استجابت دعا در این روز تأکید فراوان دارند و آن را از لحظات طلایی ارتباط بنده با پروردگار معرفی می‌کنند. دعای عرفه، با مضامین عمیقش، نه تنها یک درخواست صرف، بلکه گفتگویی عاشقانه و مملو از راز و نیاز با خداوند است. این دعا به انسان می‌آموزد که چگونه از گناهان خویش پشیمان شود، از خداوند طلب بخشش کند، و برای دستیابی به خیر دنیا و آخرت، دست به دامان رحمت الهی گردد. نیایش در عرفه، تمرینی برای حضور قلب، تمرکز بر خداوند و تقویت بعد معنوی وجود انسان است.
یادداشت نویسنده سیده شهربانو سامی |