|
در گفت وگو با استاد دانشگاه رودهن مطرح شد: |
|
نقش خانواده در شکل‌گیری شخصیت دختران؛ از تربیت تا اعتماد به نفس /مدیریت احساسات؛چگونه خانواده‌ها می‌توانند به دختران در کنترل هیجانات کمک کنند؟ / |
|
|
|
خانواده‌ها به عنوان نخستین نهاد اجتماعی، تأثیر عمیقی بر تربیت و شکل‌گیری شخصیت دختران دارند. در این مصاحبه، به بررسی چگونگی ایجاد اعتماد به نفس و استقلال در دختران از طریق الگوهای رفتاری مثبت والدین خواهیم پرداخت. |
|
|
تهران : خبرنگار - خسرودجردی : خانواده‌ها به عنوان نخستین نهاد اجتماعی، نقش حیاتی در تربیت و شکل‌گیری شخصیت دختران دارند. در دنیای امروز که چالش‌های متعددی فراروی نسل جوان قرار دارد، اهمیت خانواده در ایجاد محیطی امن و حمایتی بیش از پیش نمایان می‌شود. والدین با ارائه الگوهای رفتاری مثبت و ارزش‌های اخلاقی، می‌توانند به دختران کمک کنند تا اعتماد به نفس و استقلال لازم را برای مواجهه با چالش‌های زندگی پیدا کنند.
تربیت دختران نه تنها به مهارت‌های فردی و اجتماعی آنها بستگی دارد، بلکه به نوع ارتباط و تعامل خانواده‌ها نیز مرتبط است. در مصاحبه با فریبا حنیفی استاد دانشگاه رودهن به بررسی ابعاد مختلف این موضوع خواهیم پرداخت و نظرات کارشناسان و والدین را در خصوص چگونگی تأثیرگذاری خانواده بر شخصیت دختران جویا خواهیم شد. هدف ما این است که به اهمیت نقش خانواده در شکل‌گیری هویت و شخصیت دختران بیشتر بپردازیم و راهکارهایی برای تقویت این نقش ارائه دهیم.
چگونه خانواده میتواند الگوی مناسبی برای دختران باشد؟
خانواده یکی از مهم‌ترین ارکان جامعه است. هر چیزی که ما در جامعه داریم از خانواده نشأت میگیرد. حضور فرزندان و مخصوصا دختران ما در مدارس، دانشگاه‌ها، سازمان‌های مختلف همه این‌ها بیانگر اهمیت خانواده است. بر این اساس خانواده میتواند از ابعاد گوناگون الگوی مناسبی برای دختران ما باشد که به آن ابعاد میپردازیم: نکته مهم اینکه خانواده از نظر تفکر الگوی مناسبی برای دختران است. تفکر به معنای ذهن و آگاهی افراد نسبت به اهمیت خانواده. اینکه خانواده اصول داشته باشد و پدر و مادر به این اصول توجه کنند و دختران هم نیز به این اصول اهمیت بدهند. نکته بعدی رفتار یعنی خروجی تفکر انسان است و حتما خانواده تاثیر زیادی بر رفتار دختران خود خواهند داشت و نکته آخر گفتمان دختران است که این گفتار مورد اهمیت قرار دارد و خانواده باید به آن توجه کند. بنابراین خانواده از نظر اعتقادی ذهنی و تفکر و رفتار و گفتمان اهمیت دارد.
اگر پدر و مادری تفکر سالمی داشته باشند حتما دختران آنها هم تفکر سالمی خواهند داشت. تفکرات اعتقادی و تفکرات معنوی در رفتار و گرایش دختران به کارهای مختلف تاثیر گذار خواهد بود. از طرف دیگری اگر پدر و مادر تفکر صحیحی نداشته باشند دختران مانند پدر و مادر خود رفتار می‌کنند. به همین ترتیب شیوه انجام کارهای خود را هم از پدر و مادر خود یاد می‌گیرند.
نقش والدین در ایجاد اعتماد به نفس در دختران چیست؟
والدین نباید در خانواده بین دختر و پسر تفاوتی بگذارند. و از طرف دیگر اینکه گفته می‌شود که جایگاه‌هایی وجود دارد که دختران را ضعیف تر تلقی می‌کند و به دختران جایگاه اجتماعی درستی نمی‌دهد. اگر پدر و مادر در ابعاد دیگری جایگاه خاصی برای دختران قائل باشند اعتماد به نفس دختران افزایش می‌یابد و آن احساس ارزشمندی شکل میگیرد. پدر و مادر ها باید این جایگاه دختر و پسر را برای فرزندان خود مشخص کنند. زمانی که چنین اندیشه ای وجود دارد. احساس ارزشمندی برای دختر ایجاد می‌شود و حتی با این نگرش دختر خودش را برتر از پسر خانواده خواهد دید. بنابراین اینکه ما خودمان چه چیزی را برای دختر خانواده تعریف میکنیم یا پدر و مادر نسبت به تفکر دختر بودن و پسر بودن چه احساسی دارند روی عزت نفس و اعتماد به نفس دختران تاثیر خواهد داشت و این تاثیر
در تحقیقات نشان داده شده است؛ در سال‌های گذشته تحقیقی در این رابطه انجام شده که موضوع آن تاثیر جنسیت بر اعتماد به نفس دختران خانواده و ترتیب تولد آنها بوده است. نتیجه این تحقیق مشخص کرد دخترانی که فرزند اول خانواده هستند اعتماد به نفس بیشتری دارند و در خانواده‌هایی که به دختر بیشتر اهمیت داده می‌شود آنها عزت نفس بیشتری دارند نسبت به خانواده ای که سنتی فکر می‌کند و پسر را بیشتر از دختر دوست می دارند.
چگونه خانواده میتواند مهارت‌های اجتماعی را در دختران تقویت کند؟
در دیدگاه مبین اسلام دختر به عنوان مادر و اساس و ارکان خانواده محسوب می‌شود.
یعنی آنکه لازم است زمانی که به سن قانونی رسید نماز و روزه‌های خود را بخواند و در اجتماع شروع به فعالیت کند و عوامل مختلفی مانند نحوه درست صحبت کردن، مبادله اطلاعات و ارتباط اجتماعی با دیگر افراد را به درستی یاد بگیرد و بتواند بعد از رسیدن به سن قانونی و بعد از ورود به دانشگاه، تصمیم‌گیری درستی درمورد ازدواج داشته باشد که نکته ای بسیار مهمی است.
و بعد از این‌ها اگر بتواند مهارت اجتماعی خود را افزایش دهد راحت‌تر میتواند تصمیمات درستی برای زندگی خود بگیرد.
یکی از این راه‌ها این است که پدر و مادر مشکلات و مسائلی که سر راه دختران قرار دارد را برای دختران خود به راحتی بیان کنند و آنها را از این بابت نترسانند بلکه اجازه دهند که تجربیات خود را داشته باشند و رهنمودهای خوبی را ارائه دهند. منع کردن دختران از بعضی چیزها موجب سرکوب احساسات دختران می‌شود، بلکه باید شیوه درست تصمیم گیری در شرایط را ما به دختران آموزش دهیم به این معنا که پدران و مادران آگاه باشند که چالش امروز دختران ما با رسانه‌های اجتماعی و فضای مجازی است که امروزه حاکمیت پیدا کرده، باید درک کنیم که جدایی از این فضای مجازی خیلی دشوار است. اگر دختران را بخواهیم منع کنیم با ولع بیشتری به سمت این فضای آسیب پذیر می‌روند. بهترین کار آن است که آگاهی صورت بگیرد و جلوگیری کنیم از این آسیب هایی که ممکن است برای دختران ما شکل بگیرد.
آیا تأثیرات فرهنگی خانواده بر تربیت دختران قابل مشاهده است؟ چگونه؟
فرهنگ به معنای انتظارات، آداب و رسوم مردمی است که ما با آنها زندگی میکنیم. بنابراین وقتی فرهنگ خانواده مبتنی بر معنویت درمانی و یا انرژی درمانی است دختران ما حجاب را یک محدودیت برای خود نمی‌دانند و طبیعتا ازدواج به موقع را بر اساس رویکردهای منطقی و عقلانی می‌پذیرند. وقتی رویکرد حاکم، رویکرد بالا بردن معنویت دختران ما و مدیریت امور دختران در مسائل خانواده باشد خود به خود دختران این فرهنگ را قبول می‌کنند و اگر پدر و مادر این فرهنگ حاکم در جامعه را
در خانواده خود نیز شکل دهند باعث این می‌شود که دختران ما خوب را از بد به راحتی تشخیص دهند.
طبیعی است که این دختران تصمیم گیری عقلانی برای زندگی خود خواهند داشت و به نتایج و پیامد های خوبی دست پیدا خواهند کرد. مسائل جامعه را بر اساس آن چیزی که دیده میتواند تحلیل کند و به درک درستی برسد.
علاوه بر این باید به دختران خود فرصت تجربه کردن بدهیم. البته باید نظارت هم داشته باشیم، نظارتی که به صورت غیر مستقیم صورت بگیرد. بنابراین دختران ما می‌خواهند خودشان تحلیل و بررسی کنند تا به نتیجه‌ای برسد و ما باید این شرایط را برای آنها ایجاد کنیم در عین اینکه نظارت غیر مستقیم والدین نیز باید صورت بگیرد.
چگونه خانواده میتواند به دختران در مدیریت احساسات و هیجانات کمک کند؟
یکی از مشکلاتی که ما در جامعه خود داریم کنترل احساسات و هیجانات دختران است که دختران تاب آوری و تحملی ندارند و سریع درگیر مسائل می‌شوند، برای مثال با عصبانیت صحبت می‌کنند، به یکدیگر توهین می‌کنند و... که این رفتارها شایسته یک جامعه سالم نیست. طبیعتا حل این مسئله باید از خانواده شروع شود و در ابتدا باید پدر و مادر بتوانند احساسات و هیجانات خود را کنترل کنند تا دختران آن خانواده نیز بتوانند این کنترل را در زندگی خود شکل دهند. بعضی از مواقع در خانواده نیاز است که با صدای بلند حرف‌ها گفته بشود این مورد اشکالی ندارد ولی اگر جایی که آرامش هست بهتر است که با صدای آرام تری گفت و گو بین خانواده صورت بگیرد. تکنیک هایی برای کنترل احساسات و هیجانات وجود دارد مانند: مراقبه یا همان مدیتیشن، نیاش و توکل کردن به خدا، نفس عمیق کشیدن، تلاوتی آیاتی از قرآن مجید و ذهن آگاهی.
نقش مادر در تربیت دختران نسبت به نقش پدر چیست و چگونه متفاوت است؟
ما اصولا مادر را مدیر خانواده می‌دانیم، هرچند که پدر حضور دارد اما بیشترین زمان را مادر خانواده در کنار فرزندان و مخصوصا دختران می‌گذراند. پدر مشغول درگیری‌های زندگی می‌شود اما این مادر است که باید زندگی را کنترل و مدیریت کند. البته در دنیای امروز نقش ها متفاوت شده است اما نکته مهم این است که ارتباط مادر( بر اساس احساسات درونی که خداوند به مادران داده است) با دختران خود بسیار بیشتر است. نکته دیگر این است که پدر و مادر باید برای دختران خود وقت بگذارند و با او همکلام بشوند. ولی برای بعضی از مسائل مادر بهتر میتواند برای دختر آن چالش را توضیح دهد، پس نقش مادر بسیار مهم است.
چگونه خانواده میتواند ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی را در دختران نهادینه کند؟
ارزش های اخلاقی نکته مهمی است، مانند حضور محترمانه دختر در محیط اجتماعی با رعایت حجاب که آن پوشش صحیح را بپذیرد که با این پوشش آسیب ها از او دور خواهد ماند. وقتی اخلاقیات در نظر گرفته شود دختر جوان ما در جامعه مقبولیت پیدا می‌کند. زمانی که این مقبولیت ایجاد شد حس ارزشمندی خاصی به آن دختر القا می‌شود و همه این عوامل باعث افزایش کیفیت زندگی آن دختر خواهد بود و میتواند با اعتماد به نفس چالش‌های زندگی خود را حل کند.
آیا ارتباطات خانوادگی میتواند بر انتخاب‌های تحصیلی و شغلی دختران تأثیر بگذارد؟ چگونه؟
بله تاثیر گذار هست. دختران ما برای انتخاب‌های تحصیلی و شغلی خودشان در دوران نوجوانی قرار دارند که در این دوران طبیعی است که دختران اشتباه کنند. ولی وقتی خانواده ارتباط موثری با دختر خانواده دارد و آن پدر و مادر آگاهی کاملی به دختر خود بدهد اشتباهات دختران در دوران نوجوانی کمتر خواهد بود. دختران در دوران نوجوانی باید رشته‌ای را انتخاب کنند تا در آینده بتوانند از آن رشته تحصیلی خود وارد بازار کار شوند و در کنار همه این عوامل باید این رشته تحصیلی بتواند نیازهای اجتماعی دختران را تامین کند. همچنین شغل افراد هویت آنها را در اجتماع شکل می‌دهد و چه بهتر که خانواده‌ها ارتباط موثر و حضور به موقع خودشان را در کنار دختران خود ایجاد کنند و بر اساس آن رهنمودهایی که برای فرزندان خود ارائه می‌دهند دختران بتوانند رشته تحصیلی و شغل درستی را برای خود انتخاب کنند.
نقش خانواده در ایجاد تعادل بین آزادی و محدودیت برای دختران چیست؟
امروز جامعه ما محدودیت‌هایی دارد که باید برای دختران خود آن را توضیح دهیم، ممکن است چالش‌هایی را تجربه کند که باعث آسیب‌هایی مانند فشارهای روانی برای آنها ایجاد شود که ممکن است این آسیب ها جبران ناپذیر باشد. بنابراین باید به دختران بگوییم که بعضی از چیزها را نباید تجربه کرد بلکه باید تحلیل و بررسی کرد که امروزه والدین کمتر به این قسمت توجه می‌کنند.
حس اعتماد به والدین باید بین دختران وجود داشته باشد، نباید اعتقادات پدر و مادران به دختران تحمیل بشود بلکه باید احساس کنند دیدگاه آنها مورد توجه والدین است. پدر و مادر باید به صورت غیر مستقیم دختران خود را زیر نظر داشته باشند و مستقیما چیزی را بر دختران تحمیل نکنند، اگر بخواهیم به صورت مستقیم به آنان بگوییم که چه کاری را انجام دهند.ممکن است در صورتی که مرتکب اشتباهی شوند آن مسئله را از والدین خود پنهان کنند و این آغاز مشکلات بعدی برایشان خواهد بود.
انتهای پیام/* |