|
در گفت وگو با مدیر شبکه بهداشت و درمان شهریار |
|
چالش‌های جمعیتی ایران؛ تأخیر در ازدواج و نگرانی از بیکاری، موانع اصلی فرزندآوری/ سیاست‌های تشویقی برای فرزندآوری، کلید افزایش جمعیت |
|
|
|
در گفتگو با دکتر سعید شیخ غلامی، مدیر شبکه بهداشت و درمان شهریار، به بررسی چالش‌های جمعیتی ایران پرداخته‌ایم. او تأکید می‌کند که تأخیر در ازدواج جوانان و نگرانی از بیکاری سرپرست خانواده، از مهمترین موانع فرزندآوری در کشور هستند. دکتر شیخ غلامی با اشاره به ضرورت ایجاد تسهیلات و فرهنگ‌سازی، بر لزوم توجه به این مسائل برای افزایش نرخ باروری و بهبود وضعیت جمعیتی تأکید دارد. |
|
|
به مناسبت سی اردیبهشت، روز ملی جمعیت گفتگو می‌کنیم با دکتر سعید شیخ غلامی مدیر شبکه بهداشت و درمان شهریار
لطفا خودتان را معرفی کنید و بفرمایید چه مسئولیتی در شبکه بهداشت شهرستان شهریار دارید؟
به نام خدا دکتر سعید شیخ غلامی هستم ، مدیر شبکه بهداشت و درمان شهرستان شهریار و در خدمت مردم عزیز این شهرستان هستیم و انشالله که بتونیم خدمتگزار خوبی باشیم.
روز ملی جمعیت چیست و چه هدفی را دنبال می‌کند؟
روز ملی جمعیت یک رویداد سالانه است که هر سال در ۳۰ اردیبهشت برگزار می‌شود . به پیشنهاد سازمان ثبت احوال ایران و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصادف با روز ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری، این روز به عنوان روز ملی جمعیت در تقویم رسمی ایران به ثبت رسید.
در این روز سیاست‌های کلی جمعیت مثل ارتقا پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی، رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج، اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران به‌ویژه در دوره بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان، تحکیم بنیان و پایداری خانواده با اصلاح و تکمیل آموزش‌های عمومی درباره اصالت کانون خانواده و فرزند پروری مورد تاکید قرار گرفته است.
در مجموعه‌ی شما (شبکه بهداشت شهریار) چه اقدامات و برنامه‌هایی برای افزایش نرخ جمعیت انجام گرفته یا در دست اقدام است؟
در اداره‌ی ما اجرای مواد قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت که مربوط به شبکه های بهداشت کل کشور می‌باشد در حال پیگیری و انجام است ، مانند برگزاری دوره‌های آموزشی حفظ حیات جنین برای مادران باردار که مورد استقبال واقع شده است، قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت (هادیان زندگی) ویژه مراقبین سلامت و بهورزان در شبکه بهداشت شهریار که آموزش‌های لازم برای کارشناسان این حیطه صورت می‌گیرد، همایش آموزشی برای پیشگیری از سقط جنین و ترویج زایمان طبیعی برای کلیه ماماهای بخش خصوصی و دولتی برگزار شده است، آموزش‌های برون بخش با موضوع جمعیت در سطح ادارات ، مدارس ، سازمان‌ها ، اماکن عمومی و واحدهای تابعه با همکاری سازمان‌ها و ادارات در حال انجام است، تقدیر از مادران زایمان کرده ایرانی در بیمارستان‌های تحت پوشش ، مشاوره فرزندآوری و مشاوره پیشگیری از سقط جنین در واحدهای تابعه انجام شده و در حال انجام و پیگیری می‌باشد. ان‌شاءالله در سال جدید هم با قوت به همین فعالیت‌ها ادامه می‌دهیم تا به نتیجه ی مورد نظر دست پیدا کنیم.
نرخ باروری کلی در شهرستان شهریار نسبت به کل کشور چقدر است؟
این عدد در حد مطلوب است یا خیر؟ نرخ رشد جمعیت متاسفانه در شهرستان شهریار علارغم انجام فعالیت‌های تشویقی و پیشگیری از سقط جنین هنوز پایین است و تا حد مطلوب فاصله دارد.
چالش‌های جمعیتی در کشور چیست و چه راهکارهایی برای مقابله با آن‌ها پیشنهاد می‌کنید؟
از چالش‌های جمعیتی در سطح کشور می‌توان به چند مورد اشاره کرد که به نظرم از بقیه مهم‌تر و تاثیرگذارتر می‌باشند: اولین مورد تاخیر در ازدواج جوانان است که متاسفانه جوانان دیر به فکر ازدواج می‌افتند و دیر بچه دار می‌شوند و معمولا هم یک یا دو بچه بیشتر ندارند. مورد بعدی نگرانی از بیکاری سرپرست خانواده است که ممکن است نتوانند از عهده هزینه‌های فرزندهای بیشتر برآیند. نگرانی و نا آگاهی والدین از مسئولیت‌های بچه‌داری هم می‌تواند دلیلی باشد برای فرزند نداشتن زوجین، قبح‌زدایی از سقط جنین که متاسفانه به بهانه‌های مختلف توسط والدین صورت می‌گیرد و واقعا والدین از عقوبت اخروی این گناه هم اطلاعی ندارند. نگرانی والدین از آینده فرزندان که با تغییر سبک زندگی و نیازهای فرزندان این موضوع برای والدین به یک دغدغه تبدیل شده است. نبودن خدمات اجتماعی برای مادران شاغل ( در بحث مرخصی زایمان و مهد کودک) هم از مشکلات مادران شاغل می‌باشد که باعث می‌شود مادر شاغل تمایل زیادی به فرزندآوری نداشته باشد و مورد آخر که به نظرم باید خیلی کار فرهنگی انجام دهیم تغییر باور غلط "فرزند کمتر زندگی بهتر" می‌باشد.
راهکارهایی برای افزایش جمعیت وجود دارد مهمترین آن‌ها ایجاد تسهیلات و پرداخت وام ازدواج برای جوانان و تسهیل ازدواج جوانان از طریق آموزش‌ها و ارائه خدمات ارزان و رایگان برای زوجین می‌باشد که به تبع بالا رفتن نرخ ازدواج، نرخ فرزندآوری هم صعودی می‌شود، تحت پوشش قرار گرفتن هزینه‌های درمان ناباروری توسط دولت، می‌تواند کمک زیادی به زوجین نابارور کند . ایجاد تسهیلات لازم برای مادران شاغل چه در دوران بارداری و چه در دوران شیردهی، نیز نیاز مادران شاغل را تا حدودی برآورده می‌نماید. فرهنگ‌سازی برای رواج "فرزند بیشتر زندگی شادتر"، هم می‌تواند تایر زیادی بر رشد نرخ جمعیت بگذارد.
چه سیاست‌هایی در زمینه جمعیت در کشور وجود دارد و تا چه حد مؤثر بوده‌اند؟
از سال 1400که قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت ابلاغ شد، برای همه ارگان‌ها و سازمان‌ها وظایفی براساس این قانون تعریف شده است؛ از جمله این وظایف اعطای دورکاری به مادران شاغل باردار است که باعث می‌شود مادران باردار، دوران بارداری راحت‌تری داشته باشند. تحویل خودرو بدون قرعه‌کشی به نام مادران دارای فرزند دوم به بعد که باعث تشویق خانواده‌ها به آوردن فرزند دوم به بعد می‌شود. ابطال پروانه پزشکی برای پزشکان و ماماهایی که سقط جنین انجام می‌دهند هم می تواند به حل این مسئله کمک کند. وام‌های فرزندآوری به خانواده‌های دارای دو فرزند و بیشتر هم طرح تشویقی دولت‌ها برای فرزندآوری می‌باشد. طرح‌های تشویقی دیگری مانند : کسر خدمت پزشکان و پیراپزشکان به مدت 6 ماه به ازای هر فرزند و بیمه مادران خانه‌دار، عشایر و روستایی، تشویق کارکنانی که در یک سال گذشته ازدواج کرده و یا فرزند دار شده‌اند ، انجام زایمان طبیعی رایگان در بیمارستان‌ها و زایشگاه‌ها ، ممنوعیت عقیم‌سازی زنان و مردان ، ممنوعیت توزیع رایگان اقلام پیشگیری از بارداری، بیمه سلامت رایگان ویژه مادران باردار و کودک تا سن 5 سالگی برای دهک پایین تر از 5 و ... نیز در این قانون پیش‌بینی شده است.
چه ارتباطی بین آموزش و سلامت زنان و نرخ زاد و ولد وجود دارد؟
بسیاری از والدین از عواقب دیر فرزندی و کم فرزندی آگاه نیستند و با آموزش و اطلاع رسانی می‌توان به این خانواده‌ها کمک کرد و برای ایشان راهکارهای جدید و به روزی ارائه کرد که علاوه بر فرزندآوری بیشتر زندگی شادتر و بادوام‌تری داشته باشند.
نقش سیاست‌های تشویقی برای فرزند اوری در رشد جمعیت چیست؟
برای خانواده‌های کم برخوردار که نیاز مالی دارند و با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند ممکن است مطلوب باشد ولی در مورد مادران شاغل و با سطح مالی متوسط این تشویق‌ها اقناع کننده نیست. این قشراز جامعه ممکن است بیشتر به دنبال خدمات برای فرزندان‌شان باشند.
چه پیامی برای جلوگیری از سقط جنین به مادرانی که قصد سقط دارند ،دارید؟
به نظرم ما نباید هدیه‌هایی که از طرف خدا به ما رسیده است را پس بزنیم . این هدیه ممکن است یک فرزند باشد که از طرف خدا به ما داده شده است. باید باور داشته باشیم که فرزندان سرشار از نعمت و برکت برای ما خواهد بود . بدترین اتفاقی که ممکن است برای کودک رخ بدهد این است که در امن ترین جا (رحم مادر) و توسط مطمئن‌ترین نزدیکان (مادر و پدر)از بین برود. سقط فقط کشتن یک فرزند نیست بلکه از بین بردن یک نسل از انسان‌هاست. اگر ما به موضوع سقط جنین از این منظر نگاه کنیم ، متوجه می‌شویم که نباید این کار را انجام داد و هر کسی هم که قصد انجام این کار را دارد باید تلاش کنیم تا از این تصمیم غلط منصرف شود.
به نظر شما چرا مادران امروز ایرانی کمتر تمایل به داشتن فرزند بیشتر دارند؟
مادران الان ایرانی با مادران دهه‌ی 60 تفاوت‌های زیادی دارند که به نظرم علت اصلی آن، تغییر در فرهنگ مردم، به خاطر غرب‌گرایی و حرکت به سمت فرهنگ‌های معارض و تغییر الگوی زندگی خانواده‌ها می‌باشد.
به عنوان مثال قبلا چند خانوار با هم زندگی می‌کردند، اطرافیان بیشتر به هم کمک می‌کردند و خانواده ها که فرزندان زیاد داشتند مشکلی در بزرگ کردن بچه‌ها نداشتند. مسئله دیگری که وجود دارد مشکلات اقتصادی و معیشت مردم هست که باعث می‌شود خانواده‌ها هم کمتر به فرزندآوری تمایل داشته باشند.
اینکه خانواده‌ها در خانه‌های اجاره‌ای و آپارتمانی زندگی می‌کنند هم باعث می‌شود که بیشتر از دو فرزند را نتوانند داشته باشند.
آیا همه ی مشکلات به اقتصاد برمی گردد؟ و در پایان به نظر شما چه حمایتی از خانواده های دارای ۳+ فرزند باید انجام شود ولی تاکنون این اتفاق رخ نداده است؟
خیر همه‌ی مشکلات را نمی‌شود به اقتصاد گره زد ، بعضی از مشکلات به فرهنگ و اعتقادات مردم بر می‌گردد که باید دستگاه‌های مربوطه کارهای فرهنگی برای افزایش نرخ جمعیت انجام بدهند.
البته خانواده‌هایی که فرزندان زیادی دارند ممکن است اولین دغدغه‌شان تامین مسکن باشد و مسئله دیگری که باید در اولویت قرار بگیرد افزایش حق اولاد برای پدران و مادران است ، حمایت مالی و تحصیلی و تفریحی برای خانواده‌ها، فرهنگ‌سازی والگو قرار دادن خانواده‌های پرجمعیت در جامعه هم می‌تواند به افزایش نرخ باروری کمک کند.
برنامه‌ها و اهدافی که دولت‌ها برای افزایش جمعیت در نظر گرفتند برنامه‌ی خوبی هست ولی متاسفانه تا اجرای مطلوب برنامه هنوز فاصله داریم
چه پیامی برای جوانان و نسل آینده در مورد اهمیت آگاهی از مسائل جمعیتی دارید؟
به جوانان و نسل آینده توصیه می‌کنم ازدواج و باروری خود را به تعویق نیندازند و فاصله بین ازدواج و فرزندآوری خود را کمتر کنند. با این کار هم خانواده‌ای خوشبخت‌تر و پایدارتر دارند و هم به افزایش نرخ رشد جمعیت کمک می‌کنند.
انتهای پیام/* |