|
|
|
پلی از ایمان فردی تا مسئولیت اجتماعی؛ تبیین نقش زنان حافظ قرآن در توسعه فرهنگی |
|
|
|
حفظ قرآن کریم در ایران و جهان، تنها یک عمل عبادی نیست؛ بلکه به یک جریان فرهنگی و اجتماعی تبدیل شده است. زنان حافظ قرآن، با تلاش فردی و جمعی، توانستهاند در کنار نقش های خانوادگی و اجتماعی، مسئولیت سنگین حفظ و آموزش قرآن را بر دوش بکشند. |
|
|
معصومه کوشکستانی- ایران سال هاست به عنوان یکی از کشورهای فعال در حوزه آموزش و حفظ قرآن شناخته می شود. مسابقات بین المللی قرآن کریم، جشنواره های قرآنی و موسسات آموزشی در سراسر کشور، بستری برای تربیت نسل های جدید حافظان قرآن فراهم کرده است. در این میان، زنان حافظ قرآن جایگاه ویژهای دارند. آن ها نه تنها در عرصه فردی به حفظ قرآن پرداختهاند، بلکه در خانواده ها، مدارس و موسسات آموزشی به عنوان مربی و الگو شناخته می شوند.
به واقع حفظ قرآن برای زنان ایرانی؛ راهی برای خودباوری، آرامش روحی، مشارکت اجتماعی و توانمندسازی فرهنگی است. بسیاری از زنان حافظ قرآن روایت کردهاند که این مسیر، آن ها را به جایگاهی رسانده که می توانند در جامعه نقش آفرینی کنند و نسل جدید را با ارزش های اخلاقی و فرهنگی قرآن پیوند دهند.
خانواده های قرآنی
در بسیاری از خانواده های ایرانی، زنان حافظ قرآن نقش اصلی در آموزش فرزندان دارند. آن ها با برگزاری جلسات خانگی قرآن، کودکان را با مفاهیم قرآنی آشنا می کنند. این جلسات نه تنها جنبه آموزشی دارد، بلکه به تقویت روابط خانوادگی و ایجاد فضایی معنوی در خانه کمک می کند. خانواده هایی که چند عضو آن حافظ یا قاری قرآن هستند، به عنوان الگوهای فرهنگی معرفی می شوند. این خانواده ها نشان می دهند که حفظ قرآن می تواند به یک جریان خانوادگی تبدیل شود و نسل های مختلف را به هم پیوند دهد. روایت خانواده های قرآنی، داستانی از ایمان، تلاش و همبستگی است. نوروزی از استان فارس بیان می کند، ابتدا خودش حفظ قرآن را آغاز کرد و سپس فرزندانش را نیز به این مسیر هدایت کرد. او باور دارد اگر مادر خانواده با قرآن مانوس باشد، فرزندان نیز به طور طبیعی به سمت حفظ و انس با قرآن گرایش پیدا می کنند.
در روستاهای ایران نیز، زنان حافظ قرآن به عنوان معلم و مربی نسل جدید شناخته می شوند. آن ها با وجود محدودیت های آموزشی، تلاش می کنند تا کودکان و نوجوانان را با قرآن آشنا کنند. روایت های شخصی نشان می دهد که حفظ قرآن برای زنان روستایی، راهی برای تقویت ایمان و ایجاد هویت اجتماعی بوده است. سکینه سبزیان از روستاهای فسا، دختر روستایی است که حافظ کل قرآن شد و بعدها برای تعلیم قرآن به سیستان و بلوچستان هجرت کرد.
در جایگاه جهانی نیز، زنان حافظ قرآن کریم در مسابقات بینالمللی، جایگاه ایران را در جهان اسلام تقویت کردهاند. بسیاری از زنان حافظ قرآن توانستهاند در این مسابقات رتبه های برتر کسب کنند و نام ایران را در عرصه جهانی مطرح سازند. این موفقیت ها نشان می دهد که زنان ایرانی توانستهاند با تلاش و پشتکار، در یکی از مهم ترین عرصه های فرهنگی و مذهبی جهان بدرخشند. ثنا نظری، دختری که در سه سالگی حافظ کل قرآن شد و در شش سالگی توانست قرآن را به پنج زبان دنیا بخواند. او به عنوان کم سنترین حافظ قرآن در جهان معرفی شد و نامش در رسانه های بینالمللی مطرح گردید.
نقش زنان حافظ قرآن
زنان می توانند با تدریس قرآن در مدارس و موسسات، فرهنگ قرآنی را به نسل آینده منتقل کنند. هم چنین می توانند با مشارکت در شوراهای فرهنگی و مذهبی، تحقیقات قرآنی و تولید کتاب ها و مقالات علمی، تشکیل انجمن ها و گروههای آموزشی، و حضور در کمپین ها و برنامه های فرهنگی و فضای مجازی برای ترویج قرآن در جامعه سهم بسزایی داشته باشند.
کارشناسان علوم قرآنی معتقدند که حضور زنان در عرصه حفظ و آموزش قرآن، باعث گسترش فرهنگ قرآنی در خانواده ها و جامعه می شود. آن ها تاکید دارند که زنان حافظ قرآن می توانند با آموزش نسل جدید، فرهنگ قرآنی را به نسل های آینده منتقل کنند. جامعه شناسان نیز می گویند زنان حافظ قرآن با ایفای نقش آموزشی، می توانند نسل جدید را با ارزش های اخلاقی و فرهنگی قرآن پیوند دهند. آنها معتقدند که حضور زنان در عرصهیقرآنی، به تقویت سرمایه اجتماعی و فرهنگی جامعه کمک میکند.
کارشناسان توسعه فرهنگی هم تاکید دارند که مشارکت زنان در موسسات قرآنی، به توانمند سازی اجتماعی و افزایش سرمایه فرهنگی جامعه کمک می کند. آنها بر این باورند که اگر زنان در سطح سیاست گذاری فرهنگی مشارکت داده شوند، تصمیم ها واقع بینانهتر و موثرتر خواهد بود. هم چنین روانشناسان اجتماعی بر این باورند که حفظ قرآن برای زنان، علاوه بر آرامش روحی، نوعی هویت اجتماعی و فرهنگی ایجاد می کند که آن ها را در برابر چالش های زندگی مقاومتر می سازد. آن ها تاکید دارند که زنان حافظ قرآن می توانند با ایجاد شبکه های اجتماعی قرآنی، نقش مهمی در تقویت همبستگی اجتماعی ایفا کنند.
در نهایت باید اذعان کرد که زنان حافظ قرآن، فراتر از یک نقش عبادی، به عنوان مدیران فرهنگی و اجتماعی در جامعه شناخته می شوند. آن ها می توانند پلی میان ایمان فردی و مسئولیت اجتماعی باشند؛ پلی که با صدای خود آن را استوار کردهاند. نظر کارشناسان نیز تاکید دارد که بدون حضور فعال زنان، هیچ جریان فرهنگی قرآنی به طور کامل موفق نخواهد شد. |