کد خبر: 150792 تاريخ انتشار: 1404/09/26 - 09:44
صدای زنانه در فرهنگ شنیداری
زنان گوینده در ایران و جهان نقش مهمی در روایتگری، انتقال احساسات و شکل دهی به فرهنگ شنیداری ایفا کردهاند. از دوبله و رادیو گرفته تا نریشن های مدرن و پادکست ها.
معصومه کوشکستانی- صدای انسان، یکی از قدرتمندترین ابزارهای ارتباطی است. در میان همه صداها، صدای زنانه جایگاهی ویژه دارد. صداهایی که سرشار از لطافت، احساس، و توانایی روایتگری هستند. صدای زنانه، نه تنها ابزار ارتباطی، بلکه رسانه ای قدرتمند برای تاثیر گذاری اجتماعی و فرهنگی است.
ورود زنان به عرصه گویندگی در ایران به دوران طلایی دوبله در دهه های ۳۰ تا ۵۰ شمسی باز می گردد. با ورود فیلم های خارجی و رشد رادیو، نیاز به صداپیشگان حرفهای افزایش یافت. زنان خوش صدا وارد استودیوهای دوبله شدند و به شخصیت های سینمایی جان بخشیدند. در همان دوران، گویندگان زن در رادیو نیز با اجرای برنامه های فرهنگی، ادبی و خانوادگی، محبوبیت زیادی پیدا کردند.
رادیو ایران، به ویژه در دهههای ۴۰ و ۵۰، بستری برای شکوفایی استعدادهای زنانه در گویندگی بود. برنامه هایی مانند قصه شب، گلهای رنگارنگ و داستان های ایرانی با صدای زنان گوینده، خاطره ساز نسل ها شدند.
چهرههای شاخص زنان گوینده
ایران از دیرباز مهد گوینده های خوش صدایی بوده که همیشه از رادیو و تلویزیون صدایشان مزین کننده لحظات به یادگار مانده، شده اند. زنان بسیاری در دوبله، رادیو و تلویزیون ایران خوش درخشیدهاند. ادر این بین برخی از چهره های ماندگار عبارتاند از: ژاله علو، صدای ماندگار دوبله و بازیگر با سابقه. صدای او در نقش های مادرانه و شخصیت های تاریخی، هنوز هم در ذهن مخاطبان باقی مانده است. زهره شکوفنده، دوبلور خوش صدای دیگر در شخصیت های معروف کارتونی و سینمایی مانند: سندرا بولاک، جودی آبوت، پزشک دهکده و باربی هنر آفرینی کرده است. صدای او با لطافت و قدرت بیان، از محبوب ترین صداهای دوبله ایران است.
مریم شیرزاد، صدای شخصیت های کودکانه مانند دوبی در هری پاتر و سیندرلا. او در برنامه های تلویزیونی نیز به عنوان گوینده و مجری فعالیت داشته است. برخی صداهای ماندگار دیگر شامل مهین بزرگی، ناهید امیریان، فریبا شاهین مقدم هستند که در دهه های اخیر نقش مهمی در تولیدات صوتی داشتهاند. این زنان با صدای گرم، بیان دقیق و حس برانگیز خود، نه تنها به شخصیت های خیالی جان بخشیدهاند، بلکه فرهنگ شنیداری ایران را غنی تر کردهاند.
در سطح جهانی نیز، زنان گوینده؛ در دوبله، نریشن مستندها، کتاب های صوتی و پادکست ها فعال هستند. صدای زنانه در تبلیغات، آموزش های صوتی و روایت های داستانی، به ویژه در حوزه های سلامت، روان شناسی و کودک، بسیار پر کاربرد است. چرا که در صنعت کتاب صوتی، صدای زنانه به ویژه در ژانرهای عاشقانه، روان شناسی و کودک، بسیار محبوب است. گویندگانی مانند: اما تامپسون، بازیگر و گوینده مستندهای BBC؛ کیت بلانشت، صدای روایتگر در مستندهای محیط زیستی؛ و وایولا دیویس، گوینده کتاب های صوتی و مستندهای اجتماعی نقش مهمی در انتقال پیام های فرهنگی و اجتماعی دارند.
گویندگی مدرن؛ از رادیو تا پادکست
صدای زنانه دارای ویژگی هایی است که آن را برای گویندگی مناسب می سازد. به واسطه لطافت و تنوع احساسی، وضوح و دقت در بیان، قابلیت ارتباط با مخاطبان کودک، نوجوان و بزرگسال؛ و ایجاد حس اعتماد در تبلیغات و نریشن های درمانی صدای زنانه اغلب ترجیح داده می شود.
با ظهور پلتفرم هایی مانند اسپاتیفای، کست باکس، شنوتو، و ناملیک، زنان ایرانی نیز وارد عرصه پادکست سازی شدهاند. صدای آنان در روایت های اجتماعی، تاریخی، روان شناسی و ادبیات شنیده می شود. این تحول، فرصت هایی برای بیان زنانه، آموزش و تاثیرگذاری فرهنگی فراهم کرده است.
پادکست هایی مانند راوی، بیپلاس، چنلبی و صدای ذهن با حضور گویندگان زن، توانسته مخاطبان گستردهای جذب کند چرا که صدای زنانه در این پادکست ها، نه تنها ابزار روایت، بلکه عامل ایجاد اعتماد و ارتباط عاطفی با مخاطب است.
چالش ها و راهکارهای زنان گوینده
با وجود موفقیت ها، زنان گوینده با چالش هایی نیز مواجه هستند. بیشتر زنان در نقش اجرا هستند و کمتر در تولید و مدیریت پروژه های صوتی مشارکت دارند از این روی، کم نمایی در نقش های مدیریتی و تصمیم گیرنده بسیار به چشم می خورد. تبعیض جنسیتی در انتخاب صداها، چالش دیگر زنان گوینده است چرا که در برخی موارد، صدای مردانه به عنوان معتبرتر یا قابل اعتمادتر تلقی می شود. هم چنین برخی زنان به دلیل محدودیتهای خانوادگی، فرهنگی یا اجتماعی، امکان فعالیت حرفهای در این حوزه را ندارند.
در این بین راهکارهایی برای توانمند سازی زنان گوینده می توان پیشنهاد داد. راه هایی چون آموزش تخصصی گویندگی و فن بیان، ایجاد شبکه های حمایتی و منتورینگ، ارتباط با گویندگان با سابقه برای انتقال تجربه، ترویج فرهنگ شنیداری زنانه در رسانه ها و پلتفرم های صوت؛ و سرمایهگذاری، حمایت و تبلیغ پادکست هایی که توسط زنان تولید می شوند.
در واقع، زنان گوینده، با صدای خود، نه تنها روایتگر داستان ها هستند، بلکه سازنده فرهنگ، آموزش دهنده نسل ها و الهام بخش جامعه هستند آن هم در دنیایی که ارتباطات شنیداری روز به روز اهمیت بیشتری پیدا می کند. از این روی صدای زنانه باید شنیده شود. نه فقط در نقش های اجرا، بلکه در تصمیم گیری، تولید و رهبری. چرا که آینده گویندگی، آیندهای است که در آن زنان با صدای خود، مرزهای روایت را جابجا می کنند.
انتهای پیام/*